Các dấu hiệu của bệnh tiểu đường cần nhận biết sớm để phòng ngừa

Dấu hiệu của bệnh tiểu đường thường xuất hiện âm thầm, bao gồm như khát nước nhiều, đi tiểu liên tục, sụt cân bất thường, mệt mỏi kéo dài. Nếu nhận biết sớm các biểu hiện này, bạn sẽ giảm thiểu biến chứng nguy hiểm do căn bệnh gây ra. Trong bài viết này, Thuốc Tiểu Đường sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về dấu hiệu bệnh tiểu đường và cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Các dấu hiệu của bệnh tiểu đường

Tiểu đường là bệnh gì?

Tiểu đường là một bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng đường huyết luôn cao hơn so với mức bình thường. Nguyên nhân của bệnh xuất phát từ việc cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc các tế bào mất khả năng đáp ứng với insulin, dẫn đến glucose tích tụ trong máu.                 
Người mắc đái tháo đường nếu kiểm soát tốt thông qua chế độ ăn uống khoa học, luyện tập, uống thuốc đúng liều và theo dõi sức khỏe thường xuyên thì chỉ số đường huyết có thể duy trì ở mức an toàn.          
Ngược lại, khi đường huyết tăng cao kéo dài và không được điều trị kịp thời, người bệnh dễ gặp phải các biến chứng tiểu đường nguy hiểm như tim mạch, thận, mắt, thần kinh,...    
Dựa vào cơ chế bệnh sinh, bệnh tiểu đường được chia thành 3 loại chính:

• Tiểu đường tuýp 1: Loại này xảy ra do hệ miễn dịch tấn công và phá hủy tế bào beta ở tuyến tụy, khiến cơ thể không thể sản xuất đủ insulin.
• Tiểu đường tuýp 2: Thường gặp nhất, khởi phát do tình trạng đề kháng insulin hoặc tuyến tụy tiết insulin không đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
• Tiểu đường thai kỳ: Xuất hiện trong thời gian mang thai khi hormone thai kỳ làm rối loạn khả năng sử dụng insulin, dẫn đến tăng đường huyết.

Vì sao cần nhận biết sớm dấu hiệu bệnh tiểu đường?

Nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh tiểu đường sẽ giúp phát hiện bệnh ngay từ giai đoạn đầu, khi cơ thể chưa bị tổn thương nghiêm trọng. Bởi vì, nếu không nhận ra sớm thì có thể bệnh sẽ dẫn đến xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng và không thể phục hồi, ảnh hưởng đến tim, thận, mắt, thần kinh và mạch máu.
Nhiều trường hợp bệnh diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ rệt, khiến người bệnh dễ chủ quan. Khi phát hiện thì bệnh đã bước sang giai đoạn nặng, khó kiểm soát. 
Do đó, kiểm soát đường huyết sớm giúp người bệnh sống một cuộc sống khỏe mạnh, giảm thiểu gánh nặng về chi phí điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh tiểu đường để phòng ngừa kịp thời

Các dấu hiệu của bệnh tiểu đường cần nhận biết sớm

Mỗi loại bệnh sẽ có những triệu chứng đái tháo đường khác nhau. Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiệu chung cần chú ý như khát nước, đi tiểu nhiều, đói, mệt mỏi,..Sau đây là phân tích chi tiết về các dấu hiệu của bệnh tiểu đường cần nhận biết sớm.

1. Dấu hiệu chung

Các dấu hiệu của bệnh tiểu đường chung dưới đây có thể xuất hiện ở nhiều loại đái tháo đường:

• Khát nước liên tục: Do thiếu hụt insulin sản xuất cho cơ thể nên lượng glucose trong máu bị tích tụ không chuyển hóa được. Từ đó, các tế bào trong cơ thể sẽ tách nước để bơm vào máu pha loãng với nồng độ glucose đã bị dư thừa. Vì thế, cơ thể bắt buộc phải tách nước thường xuyên, dẫn đến thiếu nước, gây ra tình trạng khát nước mặc dù đã uống nhiều. 
• Đi tiểu thường xuyên: Khi lượng đường trong máu tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn để lọc và loại bỏ lượng đường dư thừa này qua nước tiểu, khiến bạn phải đi vệ sinh thường xuyên, kể cả vào ban đêm. 
• Đói, mệt mỏi: Ở người tiểu đường, do thiếu insulin hoặc kháng insulin, đường không vào được tế bào. Cơ thể không sử dụng được glucose làm năng lượng, khiến các tế bào thiếu năng lượng và gửi tín hiệu đói đến não, làm bạn luôn có cảm giác thèm ăn, dù ăn nhiều. Ngoài ra, còn làm cho bạn cảm thấy mệt mỏi và thiếu sức sống.
• Mắt mờ: Vì lượng đường trong máu cao có thể làm thay đổi hình dạng của thủy tinh thể, gây ra tình trạng nhìn mờ, rối loạn thị lực. Hình ảnh mà người bệnh nhìn thấy sẽ trở nên khó nhìn, bị nhòe. 
• Ngứa ngáy, khô da: Khi cơ thể phải ưu tiên dùng chất lỏng để sản xuất nước tiểu, lượng nước cung cấp cho các bộ phận khác sẽ bị hạn chế. Điều này dễ dẫn đến tình trạng khô miệng, mất nước. Làn da thiếu độ ẩm trở nên khô ráp, dễ bị ngứa và kích ứng.

Dấu hiệu bệnh tiểu đường đi tiểu thường xuyên

2. Triệu chứng của bệnh tiểu đường type 1

Đái tháo đường tuýp 1 thường phát triển nhanh và dữ dội, các triệu chứng có thể xuất hiện đột ngột chỉ trong vài tuần hoặc vài tháng. Các dấu hiệu của bệnh tiểu đường type 1 thường bao gồm:

• Sụt cân đột ngột: Với bệnh đái tháo đường, không thể sản xuất insulin nên cơ thể không lấy được năng lượng để đưa vào thức ăn. Cơ thể buộc phải đốt cháy chất béo, cơ bắp để lấy lại năng lượng. Vì thế, dù người bệnh ăn nhiều nhưng vẫn sụt cân, đói liên tục.
• Hơi thở có mùi trái cây: Tình trạng này xảy ra khi cơ thể không có đủ insulin để sử dụng glucose làm năng lượng. Khi đó, cơ thể phải đốt cháy chất béo để lấy năng lượng thay thế, tạo ra cetone. Đây là một loại axit, khi tích tụ quá nhiều trong máu sẽ làm cho máu trở nên có tính axit, gây ra tình trạng nhiễm toan. Do đó, sẽ gây ra mùi đặc trưng giống như mùi trái cây hoặc mùi acetone.
• Buồn nôn: Khi cơ thể thiếu insulin, nó buộc phải đốt cháy chất béo để có năng lượng. Quá trình này tạo ra các chất độc hại gọi là cetone. Khi cetone tích tụ nhiều trong máu, sẽ làm cho máu bị nhiễm axit, dẫn đến một biến chứng cấp tính nguy hiểm là nhiễm toan ceton. Buồn nôn và nôn là những dấu hiệu rõ ràng nhất của tình trạng này. Để chủ động theo dõi sức khỏe, người bệnh cần thường xuyên xét nghiệm cetone theo hướng dẫn của bác sĩ.

Hơi thở có mùi trái cây là triệu chứng của bệnh tiểu đường type 1

3. Triệu chứng của bệnh tiểu đường type 2

Triệu chứng của tiểu đường tuýp 2 thường tiến triển chậm rãi, âm thầm trong nhiều năm, đôi khi còn không có triệu chứng gì. Khi phát hiện ra bệnh thì đã có biến chứng. Ngoài các dấu hiệu của bệnh tiểu đường type 2 chung trên thì còn có các triệu chứng sau:

• Dễ bị nhiễm trùng da, nhiễm nấm

Vì đường huyết cao kéo dài làm suy yếu hệ miễn dịch, giảm khả năng chống lại vi khuẩn và nấm của các tế bào bạch cầu. Đồng thời, lượng đường dư thừa trong máu còn tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, tạo nên tình trạng viêm da. 
Còn nhiễm nấm ở người bệnh đái tháo đường xảy ra là do nấm men ăn glucose, chúng phát triển nhanh ở người có mức đường cao. Dấu hiệu này xuất hiện ở cả nam và nữ, những bộ phận dễ bị nhiễm như giữa các ngón tay, ngón chân, dưới ngực, trong hoặc xung quanh cơ quan sinh dục.

• Xuất hiện tình trạng gai đen

Dấu hiệu gai đen xảy ra phần lớn là do tình trạng đề kháng insulin, tuyến tụy phải sản xuất nhiều insulin hơn để cố gắng đưa đường vào tế bào. Nồng độ insulin cao trong máu sẽ kích thích các tế bào da ở vùng nếp gấp phát triển quá mức, dẫn đến các mảng da sẫm màu, dày lên và sần sùi ở vùng gáy, nách, bẹn, khớp ngón tay.

Dấu hiệu da bị gai đen ở vùng gáy

• Vết thương, vết loét lâu lành

Lượng đường huyết cao kéo dài sẽ làm tổn thương các mạch máu nhỏ và dây thần kinh. Điều này làm giảm lưu thông máu và làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến các vết cắt, vết xước hay vết loét nhỏ khó lành hơn bình thường.Thường gặp ở vùng chi dưới, đặc biệt là bàn chân, ngón chân. Vết thương không được chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng: gây loét, hoại tử. 

• Tê bì hoặc ngứa ran ở chân tay

Tê bì hoặc ngứa ran ở tay chân là dấu hiệu của tổn thương dây thần kinh do đường huyết cao kéo dài. Bạn sẽ cảm thấy tê, ngứa ran, nóng rát, đau nhói ở các chi. Người bệnh nếu không nhận biết, sẽ dễ dẫn đến mất cảm giác, loét chân, nhiễm trùng nặng.

4. Triệu chứng của bệnh tiểu đường thai kỳ

Dấu hiệu của bệnh tiểu đường thai kỳ thường không có triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, mẹ bầu nên sàng lọc và xét nghiệm đường huyết, đặc biệt là từ tuần 24 đến 28 của thai kỳ để biết được chính xác về khả năng mắc bệnh đái tháo đường. Mặc dù không có biểu hiện rõ rệt nhưng trong giai đoạn mang thai, bệnh có một số dấu hiệu có thể nhận biết:

• Khát nước liên tục, đi tiểu thường xuyên.
• Nhanh đói, dù đã ăn nhiều.
• Nhìn mờ, thị lực giảm, dễ bị bệnh võng mạc mắt.

Các yếu tố nguy cơ dễ mắc tiểu đường

Bên cạnh nhận biết các dấu hiệu của bệnh tiểu đường, bạn cũng cần phải nắm rõ các yếu tố nguy cơ để có thể chủ động phòng tránh. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ dễ mắc đái tháo đường:

• Tiền sử gia đình: Có cha, mẹ hoặc anh chị em ruột mắc bệnh tiểu đường, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
• Tuổi tác: Người trên 45 tuổi, đặc biệt là đái tháo đường tuýp 2.
• Thừa cân, béo phì
• Lối sống ít vận động: Ngồi nhiều, không tập thể dục thường xuyên.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều tinh bột tinh chế, đồ ngọt, thức ăn nhanh, ít rau xanh.
• Tiền sử tiểu đường thai kỳ, sinh con trên 4kg.
• Hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia.
• Hội chứng buồng trứng đa nang: Phụ nữ mắc PCOS có nguy cơ cao bị kháng insulin.
• Huyết áp cao và cholesterol cao.

Xem thêm: Nguyên nhân bệnh tiểu đường: Những yếu tố bạn cần biết

Cách điều trị bệnh tiểu đường

Phác đồ điều trị bệnh đái tháo đường sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng loại tiểu đường (type 1, type 2, thai kỳ) và tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người. Thông thường, bác sĩ sẽ kết hợp giữa thuốc (insulin hoặc thuốc hạ đường huyết) và thay đổi lối sống để kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Điều trị bằng Insulin:

Đối với đái tháo đường tuýp 1, người bệnh cần bổ sung insulin suốt đời, vì cơ thể không còn khả năng sản xuất insulin tự nhiên. Hiện nay, có nhiều loại insulin khác nhau, được phân theo thời gian tác dụng:

• Insulin tác dụng nhanh, ngắn
• Insulin tác dụng trung bình
• Insulin tác dụng kéo dài hoặc cực dài

Người bệnh có thể dùng bút tiêm insulin, ống tiêm hoặc bơm tiêm tự động. Liều lượng và loại insulin sẽ do bác sĩ chỉ định dựa trên chỉ số đường huyết và tình trạng bệnh.

Sử dụng các loại thuốc khác:

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ, ngoài insulin thì bệnh nhân đái tháo đường type 2 thường được kê thêm các nhóm thuốc giúp kiểm soát đường huyết:

• Metformin: Thuốc phổ biến nhất, giúp giảm sản xuất glucose ở gan và cải thiện độ nhạy insulin
• Nhóm Sulfonylurea: Kích thích tuyến tụy tiết insulin.
• Thuốc đồng vận thụ thể GLP-1: Hỗ trợ hạ đường huyết, đồng thời giúp giảm cân.
• Thuốc ức chế SGLT2: Giúp thải đường qua nước tiểu.
• Thuốc ức chế men DPP-4: Làm chậm quá trình phân hủy hormone incretin, từ đó tăng tiết insulin sau bữa ăn.
• Thiazolidinediones (TZD): Giúp cải thiện độ nhạy insulin ở mô.

Các liệu pháp tự nhiên hỗ trợ điều trị tiểu đường tại nhà:

Một số nghiên cứu cho thấy các nguyên liệu thiên nhiên có thể hỗ trợ kiểm soát đường huyết, tuy nhiên không thể thay thế thuốc. Người bệnh chỉ nên dùng như phương pháp bổ trợ sau khi hỏi ý kiến bác sĩ:

• Quế: Giúp làm chậm hấp thu carbohydrate và cải thiện mức đường huyết sau ăn.
• Giấm táo: Có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và hỗ trợ hạ đường huyết.
• Hạt cỏ cà ri: Một số bằng chứng cho thấy có tác dụng điều hòa đường huyết, nhưng cần nghiên cứu thêm.

Điều trị bệnh tiểu đường bằng Insulin

Cách phòng ngừa bệnh tiểu đường

Ngày nay, y học chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là đái tháo đường tuýp 2, bằng cách xây dựng lối sống lành mạnh và theo dõi sức khỏe định kỳ. Sau đây là một số biện pháp phòng ngừa bệnh tiểu đường hiệu quả:

•  Ăn uống khoa học: Ưu tiên rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu chất xơ. Hạn chế đường tinh luyện, nước ngọt, đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn. Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày, tránh để cơ thể quá đói hoặc ăn quá nhiều trong một lần.
•  Tập luyện thể dục thường xuyên: Dành ít nhất 30 phút/ngày cho các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc yoga. Vì vận động giúp kiểm soát cân nặng, tăng độ nhạy insulin và cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Chỉ cần giảm 5-10% trọng lượng cơ thể nếu đang thừa cân đã có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc tiểu đường type 2. Do đó, cần phải kết hợp ăn uống lành mạnh và vận động để đạt và duy trì cân nặng phù hợp.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Những người có nguy cơ cao như tiền sử gia đình, béo phì, huyết áp cao,...nên kiểm tra đường huyết 6-12 tháng/lần. Khi phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh đái tháo đường sẽ giúp điều chỉnh kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển.
• Kiểm soát căng thẳng: Stress kéo dài có thể làm tăng đường huyết và giảm hiệu quả insulin. Vì vậy, hãy thư giãn bằng các phương pháp như thiền, yoga, hít thở sâu, đọc sách hoặc các hoạt động giải trí yêu thích.

Ngoài ra, còn phải theo dõi và kiểm soát chỉ số sức khỏe khác như: giữ huyết áp dưới 130/80 mmHg, duy trì cholesterol và triglycerid ở mức bình thường, điều chỉnh chế độ ăn uống và tập luyện để bảo vệ tim mạch, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm: Tìm hiểu cách điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả

Kết luận

Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh tiểu đường sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Nếu thấy các biểu hiện như khát nước nhiều, đi tiểu thường xuyên, sụt cân bất thường, mệt mỏi kéo dài hoặc vết thương lâu lành, bạn nên đi khám ngay để được chuẩn đoán và điều trị kịp thời. Chính vì vậy, hãy chủ động phòng ngừa bằng lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, tập luyện đều đặn sẽ giúp bạn kiểm soát đường huyết hiệu quả và sống khỏe mạnh hơn.