Tại sao tiểu đường gây khát nước? Nguyên nhân và cách khắc phục

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao tiểu đường gây khát nước và vì sao người bệnh tiểu đường thường xuyên cảm thấy khô miệng, uống bao nhiêu nước cũng không đủ? Đây là một trong những triệu chứng điển hình của rối loạn đường huyết, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây Thuốc Tiểu Đường sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và cách khắc phục tình trạng khát nước ở người bệnh tiểu đường. 

Tại sao tiểu đường gây khát nước?

Khát nước là một trong những triệu chứng điển hình ở bệnh nhân tiểu đường. Nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ việc cơ thể không thể sử dụng và điều hòa đường huyết đúng cách. Khi đường máu tăng cao, hàng loạt cơ chế sinh lý bị rối loạn, khiến cơ thể mất nước và buộc não phát tín hiệu khát để yêu cầu bù dịch. 
Đường huyết tăng cao: Khi lượng đường trong máu vượt quá ngưỡng, thận phải gồng mình lọc và đào thải bớt qua nước tiểu. Quá trình này kéo theo một lượng lớn nước ra ngoài, khiến cơ thể nhanh chóng mất nước. Để bù lại, não bộ sẽ kích hoạt cảm giác khát, thúc đẩy người bệnh uống nhiều hơn.
Đi tiểu nhiều lần: Đường huyết cao làm tăng áp lực thẩm thấu trong máu. Nước trong tế bào bị kéo ra ngoài để cân bằng, khiến lượng nước tiểu tăng mạnh. Người bệnh vừa đi tiểu liên tục vừa mất nước trầm trọng, dẫn tới tình trạng khát nước không dứt.
Rối loạn điện giải: Ngoài nước, natri và kali cũng bị cuốn trôi theo nước tiểu. Sự mất cân bằng các chất điện giải này khiến cơ thể thêm mệt mỏi và khát nhiều hơn, vì não coi đó là tín hiệu cần bổ sung dịch gấp.
Suy giảm hormone chống bài niệu: ADH là hormone giúp cơ thể tái hấp thu nước ở thận. Một số trường hợp tiểu đường làm suy giảm hoạt động của hormone này, khiến quá trình giữ nước kém hiệu quả, từ đó cảm giác khát càng tăng lên.
Ảnh hưởng từ thuốc điều trị: Một số loại thuốc hạ đường huyết có cơ chế đào thải đường qua nước tiểu. Dù giúp kiểm soát đường máu, chúng lại làm tăng lượng nước tiểu và khiến người bệnh thường xuyên thấy khát.

Tại sao tiểu đường gây khát nước?

Biểu hiện khát nước do tiểu đường

Khát nước ở người tiểu đường khác với khát nước thông thường. Đây là triệu chứng dai dẳng, thường đi kèm nhiều dấu hiệu khác.
Các biểu hiện thường gặp:

• Khát nước liên tục, uống nhiều nhưng vẫn khát.
• Khô miệng, môi nứt nẻ, cảm giác rát họng.
• Tiểu nhiều lần trong ngày và ban đêm (do thận tăng lọc glucose).
• Mệt mỏi, chóng mặt do mất nước và rối loạn điện giải.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân mặc dù ăn uống bình thường hoặc nhiều hơn.

So sánh với khát nước thông thường:

• Khát nước sinh lý: Chỉ xảy ra khi vận động, trời nóng, ăn mặn, sau khi mất mồ hôi. Uống nước là hết.
• Khát nước bệnh lý do tiểu đường: Kéo dài, đi kèm tiểu nhiều, khô miệng, sụt cân, không thuyên giảm sau khi uống đủ nước.

Tình trạng khô miệng khi khát nước liên tục

Xem thêm: Dấu hiệu của bệnh tiểu đường cần nhận biết sớm

Khát nước trong tiểu đường báo hiệu điều gì?

Tình trạng khát nước kéo dài và không kiểm soát được trong bệnh tiểu đường là một tín hiệu cảnh báo rõ ràng từ cơ thể, cho thấy đường huyết đang ở mức quá cao và có nguy cơ dẫn đến các biến chứng cấp tính nguy hiểm.
Báo hiệu về tình trạng mất nước nghiêm trọng: Nếu không được bù nước kịp thời, mất nước nặng có thể gây ra choáng váng, ngất xỉu và ảnh hưởng đến chức năng thận.
Nguy cơ toan ceton đái tháo đường (DKA): Đây là một biến chứng cấp tính, thường xảy ra ở bệnh nhân tiểu đường Type 1, khi cơ thể bắt đầu đốt cháy chất béo để lấy năng lượng, tạo ra chất thải gọi là ceton. Các triệu chứng DKA bao gồm khát nước dữ dội, buồn nôn, đau bụng, thở nhanh sâu và có mùi trái cây trong hơi thở.
Hội chứng tăng áp lực thẩm thấu: Thường gặp ở người lớn tuổi mắc tiểu đường Type 2. Tình trạng này là do đường huyết tăng rất cao dẫn đến mất nước nghiêm trọng. Các triệu chứng bao gồm khát nước, hôn mê và các vấn đề thần kinh khác.
Cần điều chỉnh phác đồ điều trị: Cơn khát liên tục là một lời nhắc nhở rằng phác đồ điều trị hiện tại (chế độ ăn, tập luyện, thuốc/insulin) có thể chưa đủ hiệu quả để duy trì đường huyết trong ngưỡng an toàn.

Cách khắc phục tình trạng khát nước do tiểu đường

Cách duy nhất và hiệu quả nhất để chấm dứt vòng luẩn quẩn khát nước, đi tiểu là kiểm soát được nguyên nhân gốc rễ: làm giảm và ổn định nồng độ đường huyết.

Kiểm soát đường huyết 

Tuân thủ điều trị: Uống thuốc theo toa hoặc tiêm insulin đúng liều lượng, đúng giờ. Thường xuyên kiểm tra đường huyết tại nhà.
Chế độ ăn uống hợp lý: Hạn chế tối đa carbohydrate tinh chế (bánh mì trắng, cơm trắng, nước ngọt, đường). Ưu tiên thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp, giàu chất xơ (rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt). Việc kiểm soát carbohydrate là để ngăn ngừa tăng đường huyết đột ngột, từ đó giảm tình trạng tại sao tiểu đường gây khát nước.
Tăng cường vận động: Tập thể dục giúp tăng độ nhạy insulin của tế bào, cho phép glucose đi vào tế bào dễ dàng hơn và làm giảm lượng đường trong máu.

Quản lý việc bù nước 

Uống đủ nước thường xuyên: Dù cảm giác khát là do bệnh lý, việc bù nước vẫn rất quan trọng để tránh mất nước. Hãy uống nước lọc, nước trà thảo mộc không đường hoặc nước điện giải không đường.
Tránh xa đồ uống có đường: Nước ngọt, nước trái cây đóng hộp, hoặc đồ uống có ga sẽ làm tình trạng khát nước trầm trọng hơn vì chúng làm tăng đường huyết ngay lập tức.
Theo dõi lượng nước tiểu và lượng nước uống vào: Ghi chép nhật ký giúp bạn nhận biết khi nào cơn khát trở nên bất thường và là dấu hiệu của việc đường huyết tăng cao.

Người bệnh tiểu đường nên uống đủ nước thường xuyên

Chăm sóc miệng và họng

• Sử dụng kẹo cao su không đường hoặc ngậm nước đá để kích thích tiết nước bọt và giảm khô miệng.
• Vệ sinh răng miệng thường xuyên để ngăn ngừa nhiễm trùng do khô miệng.

Xem thêm: Dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 cần phát hiện và phòng ngừa hiệu quả

Kết luận

Tình trạng tại sao tiểu đường gây khát nước đã được lý giải bởi cơ chế đường huyết tăng cao, khiến thận phải đào thải glucose qua nước tiểu, kéo theo mất nước và kích thích cảm giác khát. Đây là triệu chứng điển hình của bệnh tiểu đường, đồng thời cũng là dấu hiệu cảnh báo tình trạng đường huyết mất kiểm soát. 
Người bệnh cần chủ động khắc phục bằng cách uống nước hợp lý, điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện, tuân thủ điều trị và đi khám bác sĩ khi cần thiết. Kiểm soát tốt đường huyết chính sẽ giúp hạn chế khát nước và ngăn ngừa biến chứng tiểu đường lâu dài.