Các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối mẹ bầu cần biết

Tiểu đường thai kỳ thường xuất hiện âm thầm, đặc biệt là trong giai đoạn 3 tháng cuối. Khi thai nhi phát triển nhanh và cơ thể mẹ có nhiều thay đổi mạnh mẽ, trong đó có tiểu đường thai kỳ. Hiểu rõ về các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là vô cùng quan trọng để mẹ có thể kịp thời phát hiện và xử lý, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết chính xác những biểu hiện của tiểu đường thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là gì?

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn dung nạp đường xảy ra trong giai đoạn mang thai. Khi mang thai, cơ thể người mẹ sản sinh nhiều hormone hơn bình thường, khiến quá trình sử dụng insulin bị ảnh hưởng. Insulin vốn là hormone giúp đưa đường từ máu vào tế bào để tạo năng lượng. Khi insulin hoạt động kém hiệu quả, lượng đường trong máu sẽ tăng cao, gây ra tiểu đường thai kỳ.
Trong ba tháng cuối thai kỳ, thai nhi phát triển nhanh chóng, nhu cầu năng lượng của cả mẹ và bé đều tăng cao. Đây cũng là thời điểm nhau thai tiết ra nhiều hormone gây kháng insulin mạnh mẽ hơn, khiến mẹ bầu dễ rơi vào tình trạng đường huyết tăng cao bất thường. Vì vậy, nếu không kiểm soát tốt, tiểu đường thai kỳ thường dễ được phát hiện hoặc trở nên rõ rệt nhất ở giai đoạn cuối thai kỳ.

Bệnh tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối

Điều đáng lưu ý là nhiều mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ không hề có triệu chứng rõ ràng, hoặc các biểu hiện dễ bị nhầm lẫn với những thay đổi sinh lý bình thường trong thai kỳ. Chính vì thế, việc hiểu rõ các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là vô cùng quan trọng, giúp mẹ phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời.

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối 

Ở giai đoạn 3 tháng cuối, cơ thể mẹ có thể xuất hiện một số biểu hiện cho thấy đường huyết không được kiểm soát tốt. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp mà mẹ bầu cần đặc biệt chú ý.

1. Khát nước 

Một trong những dấu hiệu điển hình của tiểu đường thai kỳ là cảm giác khát nước nhiều hơn bình thường. Nguyên nhân là khi lượng đường trong máu tăng cao, thận phải hoạt động nhiều hơn để đào thải bớt đường qua nước tiểu. Quá trình này khiến cơ thể mất nước, tạo cảm giác khát liên tục.
Nếu mẹ bầu nhận thấy mình uống nước nhiều nhưng vẫn luôn cảm thấy khô họng, miệng dính, hoặc phải mang theo nước bên mình mọi lúc thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo. Thông thường, nhu cầu uống nước trong thai kỳ có thể tăng lên do nhu cầu của cơ thể và thai nhi, nhưng nếu mức độ khát nước quá mức, không thuyên giảm dù đã bổ sung nước thì mẹ không nên chủ quan.

Khát nước là dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối

2. Khô miệng

Khô miệng cũng là một dấu hiệu liên quan đến tiểu đường thai kỳ. Khi đường huyết tăng cao, lượng nước trong cơ thể bị mất đi nhiều hơn qua đường tiểu. Chính sự mất nước này khiến vùng miệng thường xuyên có cảm giác khô, dính, thậm chí lưỡi có thể rát nhẹ.
Đôi khi, nhiều mẹ bầu nhầm tưởng đây là biểu hiện bình thường khi mang thai, nhất là trong những ngày thời tiết nắng nóng. Tuy nhiên, nếu khô miệng đi kèm với khát nước nhiều và tiểu nhiều thì khả năng cao là dấu hiệu rối loạn đường huyết. Mẹ cần lưu ý ghi nhận các biểu hiện này và chia sẻ với bác sĩ trong lần khám thai định kỳ.

3. Cơ thể mệt mỏi

Cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống là một biểu hiện phổ biến trong thai kỳ, nhưng khi mức độ mệt mỏi trở nên nghiêm trọng hơn thì có thể liên quan đến tiểu đường thai kỳ. Khi insulin hoạt động kém hiệu quả, đường không thể được chuyển hóa thành năng lượng cho tế bào. Kết quả là dù đường huyết cao nhưng cơ thể vẫn thiếu năng lượng, khiến mẹ cảm thấy uể oải, kiệt sức, dễ buồn ngủ hoặc khó tập trung.
Đặc biệt trong ba tháng cuối, thai nhi phát triển mạnh mẽ và cần nhiều dưỡng chất hơn, nếu mẹ bị tiểu đường thai kỳ mà không được kiểm soát, tình trạng mệt mỏi sẽ càng trầm trọng. Nếu nhận thấy cơ thể thường xuyên kiệt sức, không cải thiện ngay cả khi đã nghỉ ngơi đầy đủ, mẹ nên đi kiểm tra đường huyết.

4. Tiểu nhiều

Tiểu nhiều cũng là một dấu hiệu đáng chú ý. Khi đường trong máu quá cao, thận sẽ phải lọc và đào thải bớt đường ra ngoài qua nước tiểu. Quá trình này làm mẹ bầu đi tiểu nhiều lần trong ngày, thậm chí cả ban đêm.
Trong thai kỳ, việc đi tiểu nhiều có thể là hiện tượng sinh lý do tử cung lớn chèn ép bàng quang. Tuy nhiên, nếu số lần đi tiểu tăng bất thường, lượng nước tiểu nhiều hơn, đi kèm với khát nước và khô miệng thì mẹ nên nghi ngờ đến khả năng tiểu đường thai kỳ.
Bên cạnh những dấu hiệu trên, mẹ bầu mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cũng khởi phát một số dấu hiệu khác như: mắt mờ, sụt cân không rõ nguyên nhân, vùng kín bị ngứa,...

Dấu hiệu đi tiểu nhiều ở mẹ bầu

Xem thêm: Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối có nguy hiểm không?

Tiểu đường thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn gây ra nhiều nguy cơ cho thai nhi. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Trong giai đoạn cuối thai kỳ, nếu mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ mà không kiểm soát tốt đường huyết, cơ thể sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe:

• Nguy cơ sinh non:  Lượng đường huyết dao động bất thường làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu, cao huyết áp hoặc tiền sản giật. Đây chính là những yếu tố có thể kích thích cơn gò sớm, khiến mẹ sinh non khi thai chưa đủ tháng, ảnh hưởng đến sức khỏe cả mẹ và bé.
• Tăng huyết áp và tiền sản giật:  Tiểu đường thai kỳ làm tăng khả năng bị rối loạn huyết áp trong thai kỳ. Huyết áp cao có thể dẫn đến tiền sản giật, sản giật hoặc thậm chí tai biến mạch máu não. Theo một số thống kê y khoa, khoảng 10 – 12% mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ sẽ gặp biến chứng này nếu không được theo dõi sát sao.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu:  Đường huyết cao tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển trong đường tiểu, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Nếu không được điều trị sớm, tình trạng này có thể lan rộng thành viêm bể thận cấp, gây sốt cao, đau vùng thắt lưng và thậm chí dẫn đến nhiễm trùng ối, sinh non.

Ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe người mẹ, tiểu đường thai kỳ trong giai đoạn cuối còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sự phát triển của em bé trong bụng:

• Thai to:  Khi lượng đường trong máu mẹ tăng cao, glucose sẽ truyền qua nhau thai vào cơ thể thai nhi. Điều này khiến tuyến tụy của bé phải hoạt động mạnh mẽ để sản xuất insulin chuyển hóa đường thành năng lượng, dẫn đến sự tích tụ mỡ và khiến thai nhi phát triển lớn hơn bình thường. Thai to không chỉ gây khó khăn trong quá trình sinh nở (dễ phải sinh mổ, kẹt vai) mà còn tăng nguy cơ chấn thương cho cả mẹ và bé.
• Rối loạn chuyển hóa sau sinh:  Khoảng 15–20% trẻ sinh ra từ mẹ mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ bị hạ đường huyết ngay sau khi chào đời. Nguyên nhân là do tuyến tụy của trẻ vẫn quen với việc tiết nhiều insulin trong bụng mẹ, nhưng sau sinh không còn nguồn glucose cao từ mẹ truyền sang. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến co giật hoặc tổn thương thần kinh.
• Các vấn đề sức khỏe khác ở trẻ sơ sinh:  Một số trẻ có thể bị tăng hồng cầu dẫn đến vàng da sơ sinh, hoặc mắc các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp như suy hô hấp, khó thở. Ngoài ra, trẻ sinh từ mẹ bị tiểu đường thai kỳ cũng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh béo phì, tiểu đường type 2 và hội chứng chuyển hóa khi trưởng thành.

Nên làm gì khi có dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối?

Khi nhận thấy các dấu hiệu khát nước nhiều, khô miệng, mệt mỏi bất thường và tiểu nhiều, mẹ bầu nên chủ động đi khám và làm xét nghiệm đường huyết. Các bác sĩ thường chỉ định nghiệm pháp dung nạp glucose hoặc kiểm tra đường huyết lúc đói để chẩn đoán chính xác. Ngoài việc thăm khám, mẹ bầu có thể chủ động điều chỉnh lối sống để kiểm soát đường huyết:

• Theo dõi đường huyết thường xuyên

Để kiểm soát tốt sức khỏe trong thai kỳ, mẹ bầu nên trang bị máy đo đường huyết cá nhân và học cách sử dụng đúng từ nhân viên y tế. Nếu kết quả đo nhiều lần vượt ngưỡng cho phép, cần nhanh chóng điều chỉnh chế độ ăn, tăng cường vận động hoặc trao đổi ngay với bác sĩ sản khoa để được hướng dẫn kịp thời.

• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

Trong 3 tháng cuối thai kỳ, nguyên tắc quan trọng với mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ là kiểm soát lượng tinh bột nạp vào. Những thực phẩm chứa nhiều tinh bột như cơm, mì, bún, bánh mì, khoai, sắn… nên được ăn theo khẩu phần phù hợp, tốt nhất là dưới sự tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Ngoài ra, thay vì uống nước ngọt, nước ép đóng chai hay nước có đường, mẹ bầu nên ưu tiên nước lọc để tránh làm tăng đường huyết đột ngột.

• Ngủ đủ giấc và vận động nhẹ nhàng

Một giấc ngủ trọn vẹn không chỉ giúp mẹ bầu cảm thấy dễ chịu mà còn hỗ trợ ổn định đường huyết. Song song đó, những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga cho bà bầu hoặc các động tác giãn cơ đơn giản sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ biến chứng.

Các câu hỏi thường gặp

1. Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng đầu và 3 tháng giữa có khác gì so với 3 tháng cuối?
Bệnh tiểu đường thai kỳ 3 tháng đầu thường ít biểu hiện, dễ nhầm với nghén. Sang 3 tháng giữa 24–28 tuần bắt đầu rõ hơn như khát nhiều, tiểu nhiều, mệt sau ăn. 3 tháng cuối triệu chứng nặng hơn do kháng insulin cao.
2. Nếu bị tiểu đường thai kỳ thì phải làm sao
Mẹ cần khám và tuân thủ hướng dẫn bác sĩ. Điều chỉnh ăn uống lành mạnh, chia nhỏ bữa, vận động nhẹ, theo dõi đường huyết. Trường hợp cần thiết sẽ được chỉ định insulin.
3. Thực đơn cho bà bầu tiểu đường 3 tháng cuối
Ưu tiên gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, đạm nạc, trái cây ít ngọt. Hạn chế cơm trắng, đồ ngọt. Chia nhiều bữa nhỏ để tránh đường huyết tăng vọt.
4. Cách thử tiểu đường thai kỳ tại nhà 
Có thể dùng máy đo đường huyết cá nhân để kiểm tra lúc đói và sau ăn. Tuy nhiên, chẩn đoán chính xác cần làm nghiệm pháp dung nạp glucose tại bệnh viện.

Kết luận

Tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là tình trạng phổ biến nhưng có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm. Những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối như khát nước nhiều, khô miệng, cơ thể mệt mỏi và đi tiểu nhiều lần không nên bị bỏ qua. Việc chủ động theo dõi sức khỏe, đi khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ sẽ giúp mẹ bầu vượt qua thai kỳ an toàn, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và con.