Tại sao bệnh tiểu đường vết thương lâu lành và dễ nhiễm trùng?

Nhiều người bệnh lo lắng khi thấy những vết trầy xước nhỏ cũng khó hồi phục, thậm chí dễ nhiễm trùng và thắc mắc rằng “Tại sao bệnh tiểu đường vết thương lâu lành?”. Tiểu đường không chỉ làm tăng đường huyết mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tuần hoàn, miễn dịch và thần kinh, khiến cơ chế tự lành vết thương của cơ thể suy giảm đáng kể. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách chăm sóc vết thương đúng cách là yếu tố quan trọng giúp người bệnh hạn chế biến chứng nguy hiểm như hoại tử hoặc phải cắt cụt chi. Cùng tìm hiểu qua bài viết bên dưới để hiểu rõ hơn nhé.

Tại sao bệnh tiểu đường vết thương lâu lành?

Người bị bệnh tiểu đường thường gặp tình trạng vết thương khó lành, dễ mưng mủ hoặc tái viêm nhiều lần. Nguyên nhân đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố sinh lý bị rối loạn do đường huyết cao kéo dài.Dưới đây là những lý do chính khiến vết thương ở người tiểu đường chậm hồi phục.

1. Lưu thông máu kém

Khi đường huyết tăng cao, thành mạch máu dần bị tổn thương và xơ cứng, khiến máu lưu thông kém đến các vùng mô, đặc biệt là tay, chân. Hậu quả là:

• Dưỡng chất và oxy không đủ cung cấp đến vùng bị thương.
• Quá trình tái tạo mô mới và tạo collagen bị chậm lại.
• Bạch cầu khó tiếp cận vùng viêm để tiêu diệt vi khuẩn.

Chính vì vậy, vết thương ở người tiểu đường thường khô chậm, da non mọc yếu và dễ loét sâu. Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến các vết trầy nhỏ ở bàn chân trở nên nghiêm trọng.

Tại sao bệnh tiểu đường vết thương lâu lành? Do lưu thông máu kém

2. Suy giảm hệ miễn dịch

Đường huyết cao kéo dài khiến bạch cầu hoạt động kém hiệu quả, làm giảm khả năng tiêu diệt vi khuẩn và làm sạch tế bào chết. Cơ thể người bệnh khó khởi động phản ứng viêm cấp để bảo vệ vùng tổn thương, khiến quá trình lành kéo dài.
Điều này giải thích vì sao người tiểu đường dễ bị nhiễm trùng vết thương, đặc biệt là khi vệ sinh không đúng cách hoặc chăm sóc chậm trễ.

3. Môi trường thuận lợi cho vi khuẩn

Đường trong máu cao cũng đồng nghĩa với việc môi trường quanh vết thương có nhiều dưỡng chất cho vi khuẩn phát triển.

• Vi khuẩn sinh sôi nhanh hơn, gây viêm mủ, loét sâu.
• Da vùng tổn thương trở nên ẩm, dễ viêm và khó tái tạo.

Nếu không được xử lý đúng cách, nhiễm trùng có thể lan rộng vào mô mềm hoặc xương, dẫn đến hoại tử, đây là một biến chứng nặng của tiểu đường.

4. Biến chứng thần kinh

Biến chứng thần kinh ngoại biên khiến người bệnh giảm cảm giác đau, nóng, lạnh ở tay chân. Vì vậy, họ thường không nhận ra khi bị trầy xước, phồng rộp hay bỏng nhẹ.
Khi phát hiện thì vết thương đã bị viêm hoặc nhiễm trùng nặng, gây khó khăn cho điều trị. Đây là lý do nhiều bệnh nhân tiểu đường bị loét bàn chân tiểu đường mà không hề hay biết.

5. Tổn thương mô

Lượng đường trong máu cao gây tổn thương các tế bào mô và collagen, khiến cấu trúc da yếu, dễ nứt nẻ và khó tái tạo sau chấn thương.
Các tế bào mới hình thành chậm hơn, làm cho quá trình tái tạo biểu mô và liền sẹo kéo dài. Đó là nguyên nhân khiến vết thương nhỏ cũng có thể mất nhiều tuần hoặc tháng để hồi phục hoàn toàn.

Da bị tổn thương mô

Xem thêm: Biến chứng thần kinh của bệnh tiểu đường: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Dấu hiệu vết thương lâu lành ở người tiểu đường

Người bị tiểu đường nên đặc biệt chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo sớm của vết thương lâu lành để can thiệp kịp thời:

• Vết thương có dấu hiệu viêm nhiễm kéo dài, như sưng đỏ, đau nhức, vùng da xung quanh vết thương nóng và đỏ.
• Vết thương chảy mủ hoặc dịch có mùi hôi, biểu hiện của tình trạng nhiễm trùng.
• Vết thương không có triệu chứng lành hoặc tồn tại kéo dài trên 2 tuần mà không cải thiện.
• Sau khi bị tổn thương, nếu vết thương bị viêm tái phát nhiều lần hoặc kéo dài, đặc biệt khi kèm sốt, đỏ lan rộng là dấu hiệu cảnh báo.
• Người bệnh tiểu đường còn có thể bị mất hoặc giảm cảm giác đau nên khó nhận ra tổn thương sớm, làm vết thương có nguy cơ phát triển nặng hơn.

Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, người bệnh cần đi khám bác sĩ để được kiểm tra và xử lý đúng cách.

Cách chăm sóc và xử lý vết thương cho người tiểu đường

Cách chăm sóc và xử lý vết thương cho người tiểu đường cần tuân thủ kỹ càng và đúng quy trình nhằm tránh nguy cơ nhiễm trùng, biến chứng nặng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về chăm sóc và xử lý vết thương cho người bị tiểu đường:
1. Chuẩn bị và vệ sinh

• Người chăm sóc cần rửa sạch và sát khuẩn tay trước khi xử lý vết thương để tránh lây nhiễm.
• Rửa sạch vết thương bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước sạch nếu không có nước muối sinh lý, rửa theo chiều từ trên xuống dưới và từ trong ra ngoài, để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn.
• Không dùng dung dịch oxy già để rửa vì đây là sát khuẩn mạnh có thể làm tổn thương các tế bào lành xung quanh vết thương.
• Thấm khô nhẹ nhàng vết thương bằng bông gạc sạch vô trùng với vết thương có dị vật thì dùng nhíp đã khử trùng lấy ra.
• Với vết thương chảy máu, dùng gạc sạch hoặc vải sạch ép lên để cầm máu.

Rửa sạch vết thương

2. Sát trùng và băng bó

• Pha loãng povidone iod (tỷ lệ 1/10) để sát khuẩn nhẹ an toàn cho vết thương.
• Thoa thuốc mỡ sát trùng như Neosporin hoặc các loại kem tương tự lên vết thương một lớp mỏng nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Băng vết thương bằng băng cá nhân nhỏ hoặc với vết thương lớn dùng băng gạc mỡ, băng hydrocolloid để bảo vệ, giữ ẩm và hỗ trợ quá trình lành.
• Thay băng 1-2 lần mỗi ngày hoặc thay ngay khi băng dơ, ướt, nhằm giữ vệ sinh và kiểm tra tiến triển vết thương.

3. Theo dõi và phòng ngừa biến chứng

• Theo dõi thường xuyên vết thương, chú ý các dấu hiệu nhiễm trùng như sưng đỏ, nóng rát, đau, mủ chảy, mùi hôi hoặc sốt.
• Không tự ý chọc vỡ các phồng rộp vì đây là lớp bảo vệ tự nhiên của cơ thể.
• Không để vết thương tiếp xúc với môi trường bẩn.
• Kiểm soát tốt đường huyết để thúc đẩy quá trình lành vết thương và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Nếu vết thương trở nên nghiêm trọng, có dấu hiệu lan rộng hoặc nhiễm trùng, cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý chuyên sâu, có thể cắt lọc mô hoại tử, điều trị kháng sinh.

4. Dinh dưỡng hỗ trợ lành vết thương

• Người bệnh nên bổ sung đầy đủ protein từ cá, đậu, trứng và chất xơ từ rau củ quả để tăng cường hệ miễn dịch.
• Hạn chế thực phẩm nhiều tinh bột, đường, đồ chiên, nướng để kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Cách phòng ngừa vết thương lâu lành ở người tiểu đường

Để phòng ngừa vết thương lâu lành ở người tiểu đường, người bệnh cần chú trọng kiểm soát tốt đường huyết và chăm sóc vết thương đúng cách kết hợp với bảo vệ vùng da dễ tổn thương, đặc biệt là bàn chân. Cụ thể:

• Kiểm soát đường huyết ổn định luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu giúp tăng cường khả năng lành vết thương, giảm nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng. Người bệnh cần tuân thủ chế độ dùng thuốc hoặc insulin và chế độ ăn uống khoa học theo hướng dẫn bác sĩ.
• Vệ sinh và kiểm tra bàn chân hàng ngày, tránh đi chân đất, chọn giày mềm thoáng, vệ sinh giày dép thường xuyên để tránh vi khuẩn và nấm mốc phát triển.
• Khi có vết thương, cần xử lý kịp thời bằng cách rửa sạch với nước muối sinh lý, băng gạc sạch và theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng hoặc vết thương lan rộng để đi khám sớm.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng giàu protein, vitamin C, kẽm và omega-3 giúp tăng cường đề kháng, giảm viêm và thúc đẩy lành thương. Tránh các thức ăn nhiều đường, tinh bột nhanh hấp thu, đồ chiên xào.
• Duy trì tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng mạch máu, thần kinh, phát hiện và xử lý sớm các vấn đề có thể gây chậm lành vết thương.
• Người bệnh nên chú ý không tự ý làm tổn thương da, cắt móng chân kỹ, tránh các yếu tố gây thương tổn như nhiệt độ cao, va đập mạnh.

Xem thêm: Biến chứng tiểu đường ở da và nguyên nhân hình thành

Xem thêm: Hậu quả của bệnh tiểu đường: Những biến chứng nguy hiểm cần biết

Kết luận

Tại sao bệnh tiểu đường vết thương lâu lành không chỉ là do một nguyên nhân đơn lẻ mà là sự kết hợp giữa rối loạn đường huyết, tổn thương mạch máu, suy giảm miễn dịch và biến chứng thần kinh. Việc kiểm soát đường huyết, chăm sóc da và vết thương đúng cách, cùng thăm khám định kỳ là chìa khóa giúp người bệnh hạn chế biến chứng, bảo vệ sức khỏe lâu dài.