8 Dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 cần phát hiện sớm và phòng ngừa hiệu quả

Bệnh tiểu đường tuýp 1 là một bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới, bao gồm cả trẻ em và người trẻ. Do đó, khi nhận biết dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 sớm sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Vậy có những dấu hiệu bệnh tiểu đường type 1 nào cần lưu ý. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé.

Tại sao cần nhận biết sớm dấu hiệu tiểu đường tuýp 1?

Tiểu đường tuýp 1 xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào beta trong tuyến tụy, làm giảm hoặc ngừng sản xuất insulin – hormone cần thiết để điều hòa lượng đường trong máu. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, lượng đường huyết tăng cao sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như tổn thương thận, mắt, thần kinh, hoặc dẫn đến tình trạng nguy kịch như nhiễm toan ceton (DKA). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 5-10% tổng số ca tiểu đường trên toàn cầu là tuýp 1, với tỷ lệ mắc ngày càng tăng, đặc biệt ở trẻ em.

Nhận biết sớm các dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 rất quan trọng

Khi nhận biết sớm các dấu hiệu giúp:

• Ngăn ngừa biến chứng: Phát hiện sớm cho phép kiểm soát lượng đường huyết trước khi bệnh gây tổn thương cơ quan.
• Cải thiện chất lượng sống: Điều trị kịp thời giúp người bệnh duy trì cuộc sống bình thường, giảm nguy cơ nhập viện.
• Giảm chi phí y tế: Can thiệp sớm thường ít tốn kém hơn so với điều trị các biến chứng nặng.

Hiểu được tầm quan trọng đối với việc phát hiện sớm dấu hiệu tiểu đường tuýp 1, sẽ giúp bạn hiểu đúng và biết cách kiểm soát, phòng ngừa bệnh hiệu quả hơn.

Ai là người dễ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1

Tiểu đường tuýp 1 thường xuất hiện ở trẻ em, thanh thiếu niên và người trẻ tuổi. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể xảy ra ở người lớn, dù ít phổ biến hơn. Khác so với tiểu đường tuýp 2, hầu hết nguyên nhân đều xuất phát từ lối sống và béo phì. Còn tiểu đường tuýp 1 thì là bệnh tự miễn, không liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống.

Những đối tượng có nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 1 bao gồm người có tiền sử gia đình mắc bệnh. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị tiểu đường tuýp 1 thì con cái sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do yếu tố di truyền. Bên cạnh đó, các yếu tố khác như môi trường sống, tiếp xúc với viruss cũng có thể kích hoạt phản ứng tự miễn dẫn đến bệnh.

Xem thêm: Bệnh tiểu đường tuýp 1 là gì?

8 Dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 thường gặp cần lưu ý

Tiểu đường tuýp 1 thường khởi phát đột ngột với các dấu hiệu điển hình và có thể quan sát được. Dưới đây là 8 dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 phổ biến cần chú ý để phát hiện bệnh sớm.

1. Khát nước và đi tiểu thường xuyên

Khi mắc bệnh tiểu đường, glucose không thể chuyển hóa một cách bình thường vì cơ thể bị thiếu hụt insulin sản xuất trong cơ thể. Do đó, khi lượng đường trong máu tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn để lọc và loại bỏ đường thừa qua nước tiểu. Tình trạng này khiến cơ thể mất nước, dẫn đến cảm giác khát liên tục. Mặc dù người bệnh uống rất nhiều nước nhưng vẫn cảm thấy khát và đi tiểu thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm. 

Dấu hiệu khát nước liên tục

2. Mệt mỏi, thiếu năng lượng

Do tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc tế bào không sử dụng insulin hiệu quả. Vì thế mà cơ thể không thể sử dụng glucose để tạo năng lượng, gây ra tình trạng dư thừa glucose trong máu nhưng thiếu hụt trong tế bào. Hệ quả là người bệnh sẽ có dấu hiệu thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, uể ỏi và thiếu sức sống. Tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày, khiến người bệnh khó tập trung được và cảm thấy kiệt sức. 

3. Sụt cân không rõ nguyên nhân

Mặc dù ăn uống bình thường, ăn nhiều hơn nhưng người bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn sụt cân một cách đột ngột nhanh chóng. Dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 này xảy ra do cơ thể không sản xuất đủ insulin, khiến glucose không được chuyển hóa thành năng lượng mà bị đào thải qua nước tiểu. Cơ thể bắt đầu phân hủy mỡ và cơ bắp để lấy năng lượng, dẫn đến giảm cân.

4. Đói liên tục

Đối với người bình thường có sức khỏe tốt, khi thức ăn được nạp vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành đường glucose. Sau đó sẽ được chuyển hóa thành năng lượng nhờ insulin. Còn với người bị bệnh tiểu đường, tế bào không thể hấp thụ glucose từ máu do hiện tượng thiếu insulin hoặc kháng insulin. Khi cơ thể không thể sử dụng glucose, người bệnh có thể cảm thấy đói liên tục, ngay cả sau khi ăn. Cảm giác đói thường đi kèm với sự thèm ăn các loại thực phẩm giàu carbohydrate, nhưng ăn vào lại không cải thiện được tình trạng mệt mỏi.

Ăn nhiều nhưng vẫn cảm thấy đói liên tục

5. Tầm nhìn mờ

Người bị tiểu đường sẽ có thể bị mờ mắt do nhiều nguyên nhân, chủ yếu liên quan đến sự thay đổi lượng đường trong máu và các biến chứng của bệnh. Khi lượng đường huyết cao có thể gây sưng phù ở thủy tinh thể của mắt, sẽ làm thay đổi khả năng tập trung của mắt và dẫn đến tình trạng mắt mờ dần. Biểu hiện tiểu đường tuýp 1 này thường xuất hiện ở giai đoạn đầu và có thể cải thiện khi lượng đường huyết được kiểm soát.

6. Nhiễm trùng tái phát

Tiểu đường tuýp 1 làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến người bệnh dễ bị nhiễm trùng hơn, đặc biệt là nhiễm trùng da, nấm âm đạo hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Các vết thương sẽ lâu lành hơn bình thường do lượng đường huyết cao làm cản trở quá trình tái tạo mô.

7. Khó chịu và thay đổi tâm trạng

Lượng đường huyết không ổn định sẽ ảnh hưởng đế tâm trạng, khiến người bệnh dễ cáu gắt, lo lắng hoặc khó chịu. Ở trẻ em, triệu chứng này thường biểu hiện qua sự thay đổi hành vi, chẳng hạn như trở nên lầm lì, dễ nổi giận.

8. Hơi thở có mùi trái cây

Hơi thở có mùi là dấu hiệu nghiêm trọng, thường xuất hiện khi cơ thể bắt đầu phân hủy mỡ để tạo năng lượng, dẫn đến tích tụ ceton trong máu. Hơi thở có mùi trái cây hoặc mùi aceton là dấu hiệu của nhiễm toan ceton, một tình trạng cần được xử lý y tế khẩn cấp.

Khi nào nên đi khám bác sĩ

Việc đi khám bác sĩ kịp thời là yếu tố quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị tiểu đường tuýp 1. Khi nhận thấy bản thân có các triệu chứng như khát nước liên tục, đi tiểu thường xuyên, sụt cân không rõ nguyên nhân hoặc mệt mỏi kéo dài, hãy đi khám bác sĩ ngay. Đặc biệt, nếu có các dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 nghiêm trọng như hơi thở mùi trái cây, lơ mơ, buồn nôn hoặc đau bụng dữ dội, hãy đến bệnh viện ngay lập tức vì đây là dấu hiệu của nhiễm toan ceton.

Để chẩn đoán tiểu đường tuýp 1, bác sĩ thường sẽ thực hiện các xét nghiệm như đo đường huyết ngẫu nhiên, xét nghiệm HbA1c để đánh giá mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng qua, hoặc xét nghiệm peptide C để kiểm tra khả năng sản xuất insulin của cơ thể. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm kháng thể tự miễn để xác định xem bệnh có phải do cơ chế tự miễn gây ra hay không.

Cách phòng ngừa hiệu quả tiểu đường tuýp 1

Khi đã nhận biết được dấu hiệu bệnh tiểu đường, việc cần lưu ý tiếp theo là tìm ra giải pháp phòng ngừa hiệu quả. Do tiểu đường tuýp 1 là bệnh tự miễn, hiện chưa có cách nào để ngăn ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ hoặc kiểm soát bệnh tốt hơn nếu được chẩn đoán sớm. Dưới đây là các cách phòng ngừa và quản lý hiệu quả:

 1. Theo dõi sức khỏe định kỳ

Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, như có tiền sử gia đình mắc tiểu đường tuýp 1, hãy kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Các xét nghiệm đường huyết định kỳ có thể giúp phát hiện bệnh trước khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng.

 2. Duy trì lối sống lành mạnh

Mặc dù tiểu đường tuýp 1 không liên quan trực tiếp đến lối sống, việc duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát căng thẳng có thể giúp cơ thể khỏe mạnh hơn và hỗ trợ quá trình điều trị nếu mắc bệnh.

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để sống khỏe 

3. Tăng cường hệ miễn dịch

Một số nghiên cứu cho rằng các yếu tố môi trường, như nhiễm virus, có thể kích hoạt tiểu đường tuýp 1 ở những người có nguy cơ di truyền. Vì vậy, việc giữ gìn vệ sinh, tiêm phòng đầy đủ và tránh tiếp xúc với các tác nhân gây nhiễm trùng có thể giúp giảm nguy cơ.

4. Giáo dục sức khỏe

Hiểu biết về tiểu đường tuýp 1 và các dấu hiệu của nó là cách tốt nhất để phòng ngừa và phát hiện sớm. Hãy chia sẻ thông tin với gia đình, đặc biệt là khi có trẻ nhỏ, để mọi người cùng cảnh giác với các triệu chứng bất thường.

5. Quản lý bệnh hiệu quả sau chẩn đoán

Nếu đã được chẩn đoán tiểu đường tuýp 1, việc tuân thủ điều trị là yếu tố then chốt. Sử dụng insulin theo chỉ định, theo dõi đường huyết thường xuyên và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp kiểm soát bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.

Kết Luận

Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh lý phức tạp nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc nhận biết các dấu hiệu tiểu đường tuýp 1 như khát nước, đi tiểu nhiều, mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân, hoặc hơi thở mùi trái cây là rất quan trọng để phát hiện kịp thời. Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, việc theo dõi sức khỏe, duy trì lối sống lành mạnh và đi khám bác sĩ ngay khi có triệu chứng bất thường sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.