Tiểu đường tuýp 2 là gì? Nguy hiểm thế nào nếu không điều trị sớm

Tiểu đường tuýp 2 là gì? Là một loại bệnh mãn tính ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới, có số ca mắc ngày càng gia tăng. Tại Việt Nam có khoảng gần 7 triệu người mắc đái tháo đường, trong đó đái tháo đường tuýp 2 chiếm 55%. Bệnh tiểu đường này để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng, tăng lượng đường trong máu và xuất hiện nhiều biến chứng về tim mạch, về mắt, thần kinh và về thận.

Vậy nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm và cách điều trị của tiểu đường tuýp 2 ra sao? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về tiểu đường loại 2 này.

Tiểu đường tuýp 2 là gì?

Tiểu đường tuýp 2 là gì? Đây là câu hỏi đầu tiên được nhiều người quan tâm khi mới bắt đầu tìm hiểu về bệnh tiểu đường. Tiểu đường loại 2 là một dạng bệnh lý rối loạn chuyển hóa mãn tính, trong đó cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả (đề kháng insulin) hoặc không sản xuất đủ insulin để kiểm soát lượng đường trong máu. Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tiết ra, giúp vận chuyển glucose từ máu vào tế bào để tạo năng lượng. 

Tiểu đường tuýp 2 là gì? Là loại bệnh lý với cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả

Khi mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, lượng đường trong máu tăng cao bất thường, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được điều trị. Không giống tiểu đường tuýp 1 (phụ thuộc hoàn toàn vào insulin), tiểu đường type 2 thường phát triển ở người trưởng thành, đặc biệt là những người trên 40 tuổi, mặc dù ngày nay bệnh cũng xuất hiện ở người trẻ do lối ống thiếu lành mạnh.

Nguyên nhân vì sao nhiều người bị tiểu đường type 2

Bên cạnh việc hiểu rõ khái niệm tiểu đường tuýp 2 là gì thì còn cần biết rõ hơn về các nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 2. Bệnh này chủ yếu bắt nguồn từ các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống hiện đại, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người thân (bố mẹ, anh chị em) mắc tiểu đường, nguy cơ bạn bị đái tháo đường loại 2 sẽ cao hơn.
• Chế độ ăn thiếu lành mạnh:Ăn nhiều tinh bột, đường, chất béo bão hòa.
• Béo phì và thừa cân: Mỡ thừa, đặc biệt là ở vùng bụng, khiến cơ thể kháng insulin.
• Lười vận động: Ít tham gia các hoạt động thể chất, làm giảm độ nhạy với insulin.
• Căng thẳng kéo dài: Stress mãn tính có thể làm tăng đường huyết do ảnh hưởng đến hormose cortisol.
• Ngủ không đủ giấc:Tình trạng thiếu ngủ kéo dài sẽ ảnh hưởng và tăng đề kháng insulin, thúc đẩy sự phát triển của bệnh.
• Các bệnh lý liên quan:Huyết áp cao, mỡ máu hoặc hội chứng buồng trứng đa nang cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Tuổi tác:Nguy cơ mắc tiểu đường type sẽ tăng theo độ tuổi, đặc biệt là giai đoạn sau 45 tuổi.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiểu đường type 2 chiếm hơn 90% tổng số người mắc đái tháo đường trên toàn thế giới. Trong đó, Việt Nam cũng đang có tỷ lệ mắc ngày càng tăng do thay đổi lối sống và đô thị hóa.

Nguyên nhân bị tiểu đường tuýp 2 đến từ các lối sống hiện đại

Dấu hiệu nhận biết mắc bệnh tiểu đường tuýp 2

Tiểu đường tuýp 2 là gì nếu không chỉ là đường huyết cao? Loại này thường phát triển chậm và khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Sau đây là một số dấu hiệu để nhận biết bạn có đang mắc bệnh tiểu đường tuýp 2:

• Khát nước liên tục, tiểu nhiều lần trong ngày. Khi đường huyết tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn để lọc và đào thải đường ra ngoài qua nước tiểu.
• Cảm thấy kiệt sức sau những hoạt động đơn giản. Luôn muốn nằm nghỉ, dễ buồn ngủ vào ban ngày. Do cơ thể không sử dụng được glucose làm năng lượng nên dẫn đến tình trạng như thế.
• Người bệnh có thể giảm cân nhanh chóng và không chủ ý do cơ thể phá hủy mỡ và cơ bắp để bù đắp năng lượng thiếu hụt. Nếu bạn không ăn kiêng mà vẫn giảm trên 5kg trong vòng vài tuần, hãy nghĩ đến nguy cơ tiểu đường.
• Khi đường trong máu tăng cao, dịch trong thủy tinh thể thay đổi, gây mờ mắt tạm thời. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể gây tổn thương võng mạc và dẫn đến mù lòa. 
• Đường huyết cao làm giảm khả năng làm lành mô và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Một số biểu hiện thường gặp như: vết cắt lâu lành hơn, mụn nhọt hoặc nấm da tái đi tái lại.
• Tê bì đầu ngón tay, ngón chân hoặc cảm giác châm chích, đau nhức về đêm. Cần can thiệp sớm để tránh dẫn đến hậu quả là bị loét chân, hoại tử và nguy cơ cắt cụt chi.

Xem thêm: Dấu hiệu nhận biết bệnh tiểu đường

Tiểu đường type 2 có nguy hiểm nếu không điều trị sớm?

Tiểu đường tuýp 2 nếu không được kiểm soát tốt, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể: 

• Biến chứng tim mạch:Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, và cao huyết áp.
• Tổn thương thận: Bệnh thận mãn tính hoặc suy thận là biến chứng phổ biến của tiểu đường tuýp 2.
• Tổn thương thần kinh: Gây tê bì, mất cảm giác ở tay chân, thậm chí dẫn đến cắt cụt chi.
• Vấn đề về mắt: Bệnh võng mạc tiểu đường có thể dẫn đến mù lòa nếu không điều trị kịp thời.
• Nhiễm trùng và vết thương khó lành: Đường huyết cao làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Tình trạng trì hoãn điều trị có thể khiến các biến chứng này trở nên nghiêm trọng hơn, làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ tử vong. Do đó, phát hiện và điều trị sớm bệnh tiểu đường là vô cùng quan trọng.

Nhiễm trùng da mô mềm của người bị tiểu đường

Chẩn đoán và xét nghiệm tiểu đường tuýp 2

Chẩn đoán tiểu đường tuýp 2 ngoài dựa vào triệu chứng lâm sàng thì cần thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để xác định chính xác tình trạng rối loạn đường huyết. Điều này đặc biệt quan trọng vì nhiều người bệnh không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu

• Xét nghiệm đường huyết lúc đói (FPG): Đo lượng đường trong máu sau khi nhịn ăn ít nhất 8 giờ. Mức đường huyết ≥ 126 mg/dL được coi là dấu hiệu của tiểu đường.
• Xét nghiệm HbA1c: Phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng. Nếu HbA1c ≥ 6.5%, bạn có thể được chẩn đoán mắc tiểu đường tuýp 2.
• Xét nghiệm dung nạp glucose (OGTT): Đo lượng đường trong máu sau khi uống dung dịch glucose. Mức ≥ 200 mg/dL sau 2 giờ cho thấy bạn có nguy cơ mắc bệnh.
• Xét nghiệm máu ngẫu nhiên: Nếu đường huyết ≥ 200 mg/dL kèm theo triệu chứng, bạn có thể được chẩn đoán ngay.

Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu thêm xét nghiệm để đánh giá chức năng thận, gan, hoặc mỡ máu để xác định các vấn đề liên quan.

Phác đồ điều trị tiểu đường tuýp 2 hiệu quả

Điều trị tiểu đường tuýp 2 tập trung vào việc kiểm soát đường huyết, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Các phương pháp bao gồm:

Thay đổi lối sống

Tập trung vào việc thay đổi lối sống sinh hoạt một cách khoa học và hợp lý: 

• Ăn uống lành mạnh:Giảm đường, tinh bột tinh chế, tăng cường rau xanh, chất xơ, và thực phẩm ít béo.
• Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 150 phút/tuần các bài tập như đi bộ, yoga, hoặc đạp xe.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm 5-10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện đáng kể tình trạng kháng insulin.

Những thực phẩm nên và không nên ăn dành cho người bệnh tiểu đường

Sử dụng thuốc

Thuốc là phần cốt lõi trong điều trị tiểu đường type 2 khi thay đổi lối sống không còn đủ để kiểm soát đường huyết. Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc dựa vào:

• Chỉ số HbA1c ban đầu
• Tình trạng kháng insulin
• Nguy cơ hạ đường huyết
• Mục tiêu kiểm soát biến chứng tim mạch, thận,...

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc như Metformin để kiểm soát đường huyết hoặc thuốc tiêm insulin trong trường hợp nặng.

Theo dõi đường huyết

Để kiểm soát tiểu đường type 2 hiệu quả, việc tự theo dõi và kiểm tra định kỳ là cực kỳ quan trọng. Yếu tố này giúp: 

• Phát hiện sớm rối loạn đường huyết
• Điều chỉnh thuốc và chế độ ăn kịp thời
• Đánh giá nguy cơ biến chứng

Bạn có thể kiểm soát tiểu đường tại nhà bằng máy đo đường huyết. Hoặc có thể đi xét nghiệm đường huyết, HbA1c, khám mắt, thận, bàn chân, tim mạch định kỳ 6 tháng - 1 năm/lần.

Kiểm soát các bệnh lý kèm theo

Tuân thủ phác đồ điều trị và thăm khám định kỳ là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh tiểu đường type 2 hiệu quả. Bệnh tiểu đường tuýp 2 thường đi kèm nhiều bệnh lý chuyển hóa khác, làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Các bệnh kèm theo thường gặp như:

• Tăng huyết áp
• Rối loạn lipid máu (mỡ máu cao)
• Gan nhiễm mỡ không do rượu
• Hội chứng chuyển hóa

Kết luận

Tiểu đường tuýp 2 là gì? Một trong những căn bệnh mãn tính nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, và cách phòng ngừa bệnh đái tháo đường tuýp 2 sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Hãy thay đổi lối sống lành mạnh, thăm khám định kỳ, và tuân thủ điều trị để kiểm soát bệnh hiệu quả. Nếu bạn nghi ngờ mình có triệu chứng đái tháo đường type 2, hãy đi khám để kiểm tra tình trạng bệnh tiểu đường và biết cách kiểm soát hợp lý.