Chỉ số HbA1c bao nhiêu là bị tiểu đường? Cách cải thiện hiệu quả

Chỉ số HbA1c bao nhiêu là bị tiểu đường là thước đo quan trọng phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2–3 tháng gần nhất. Hiểu rõ chỉ số này giúp chẩn đoán chính xác tình trạng tiểu đường, theo dõi hiệu quả điều trị và lên kế hoạch cải thiện lối sống khoa học để duy trì sức khỏe lâu dài. Vậy chỉ số HbA1c bao nhiêu được coi là bình thường, tiền tiểu đường hay tiểu đường? Cùng Thuốc Tiểu Đường tìm hiểu chi tiết và cách cải thiện hiệu quả trong bài viết dưới đây.

Chỉ số HbA1c là gì và vì sao quan trọng?

HbA1c (Hemoglobin A1c) là sản phẩm của hemoglobin kết hợp với glucose qua một phản ứng gọi là glycosyl hóa không enzym, xảy ra khi đường máu bám vào hemoglobin trong hồng cầu. Vì hồng cầu thường sống khoảng 120 ngày, chỉ số HbA1c phản ánh lượng đường trong máu dính vào hemoglobin trong suốt khoảng thời gian đó, tương đương với mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng qua.
Ý nghĩa của HbA1c:

• Chỉ số này giúp đánh giá tình trạng kiểm soát glucose trong máu của bệnh nhân tiểu đường theo thời gian dài. Nếu HbA1c cao, nghĩa là đường máu thường xuyên ở mức cao, báo hiệu kiểm soát không tốt hoặc nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường.
• HbA1c trên 6.5% thường được dùng làm tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường. Ngưỡng này cũng giúp phát hiện giai đoạn tiền tiểu đường và theo dõi hiệu quả điều trị.
• Một chỉ số HbA1c dưới 6.5% ở người bệnh tiểu đường cho thấy mức đường huyết được kiểm soát tốt, giảm nguy cơ biến chứng như tổn thương mắt, thận, thần kinh và tim mạch.
• Tăng 1% HbA1c tương ứng với việc mức đường huyết trung bình tăng khoảng 30 mg/dL (1.7 mmol/L), nên chỉ số này rất nhạy trong việc phản ánh sự thay đổi đường huyết dài hạn.

Chỉ số HbA1c thường được dùng trong các xét nghiệm chẩn đoán bệnh tiểu đường

Tại sao HbA1c quan trọng?

• Đánh giá kiểm soát đường huyết: Xét nghiệm HbA1c cho phép bác sĩ và bệnh nhân biết được hiệu quả điều trị trong một khoảng thời gian dài mà không bị ảnh hưởng nhiều bởi các biến động đường huyết trong ngày như xét nghiệm đường huyết lúc đói hay đường huyết ngẫu nhiên.
• Quản lý và điều chỉnh điều trị: Dựa vào HbA1c, kế hoạch điều trị, thuốc men, chế độ ăn uống và luyện tập có thể được điều chỉnh phù hợp hơn nhằm kéo giảm nguy cơ biến chứng.
• Phòng ngừa biến chứng: Kiểm soát HbA1c ở mức tốt giúp giảm nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng do đường huyết cao gây ra như bệnh thần kinh ngoại biên, bệnh thận, đục thủy tinh thể hay các vấn đề tim mạch.
• Chẩn đoán và sàng lọc: Ngoài việc theo dõi, HbA1c còn được dùng trong chẩn đoán và tầm soát sớm tiền tiểu đường để can thiệp kịp thời.

Chỉ số HbA1c bao nhiêu là bị tiểu đường?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), ngưỡng đánh giá chỉ số HbA1c được phân loại như sau:

• Chỉ số HbA1c bình thường nằm dưới 5,7%. Ở mức này, người đó không bị tiểu đường và mức đường huyết được xem là ổn định.
• Nếu HbA1c từ 5,7% đến 6,4%, đây là dấu hiệu của tình trạng tiền tiểu đường (rối loạn dung nạp đường huyết), cho thấy nguy cơ cao phát triển thành tiểu đường nếu không điều chỉnh lối sống và can thiệp y tế.
• Khi HbA1c đạt hoặc lớn hơn 6,5%, người đó được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Đây là ngưỡng chuẩn được Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ và nhiều tổ chức y tế quốc tế công nhận để xác định bệnh.
• Ở người đã bị tiểu đường, mục tiêu kiểm soát HbA1c thường là duy trì dưới 6,5% để giảm nguy cơ biến chứng.

Như vậy, chỉ số HbA1c trên 6,5% là dấu hiệu rõ ràng của bệnh tiểu đường.
Đối với người đã được chẩn đoán tiểu đường, mức HbA1c mục tiêu thường là dưới 7% để giảm nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, mục tiêu cụ thể có thể thay đổi tùy theo độ tuổi, thể trạng và bệnh lý đi kèm.
Ví dụ:

• Người cao tuổi, bệnh tim mạch có thể duy trì HbA1c ở mức 7,5–8%.
• Người trẻ, không có biến chứng, nên cố gắng duy trì HbA1c dưới 6,5%.

Việc theo dõi định kỳ 3–6 tháng một lần là rất quan trọng để kiểm soát tốt đường huyết lâu dài.

Chỉ số HbA1c trên 6.5% là bị bệnh tiểu đường

Xem thêm: HbA1c tiền tiểu đường là xét nghiệm gì? Chỉ số bao nhiêu?

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả HbA1c

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả HbA1c ở người bệnh tiểu đường bao gồm:

• Thời gian mắc bệnh và tiến triển bệnh: Người bệnh tiểu đường lâu năm hoặc bệnh tiến triển có thể có mức HbA1c cao hơn dù tuân thủ điều trị.​
• Tuổi tác: Mức HbA1c tăng theo tuổi do tăng đề kháng insulin.​
• Hoạt động thể lực: Hoạt động thể lực tốt giúp giảm nồng độ HbA1c.​
• Tuân thủ điều trị: Việc sử dụng thuốc đúng và kiểm soát huyết áp tốt giúp cải thiện HbA1c.​
• Biến chứng bệnh: Các biến chứng về thận, tim mạch, thần kinh gây khó khăn kiểm soát đường huyết, ảnh hưởng kết quả HbA1c.​
• Yếu tố dinh dưỡng: Chế độ ăn uống phù hợp với tỷ lệ carbohydrate, protein, chất béo và hạn chế đồ ngọt ảnh hưởng đến đường huyết và HbA1c.​
• Các tình trạng huyết học và bệnh lý khác: Thiếu sắt, bệnh thận, bệnh gan, rối loạn hồng cầu, truyền máu gần đây có thể làm sai lệch kết quả HbA1c.​
• Các loại thuốc: Một số thuốc như opioid hoặc thuốc HIV có thể làm tăng giả tạo mức HbA1c.

Cách cải thiện chỉ số HbA1c hiệu quả và an toàn

Cách cải thiện chỉ số HbA1c hiệu quả và an toàn bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý, duy trì thói quen vận động đều đặn, kiểm soát stress và giấc ngủ, cũng như tuân thủ điều trị y khoa đúng cách.

Điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát chỉ số HbA1c. Người bệnh tiểu đường nên ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, protein và chất béo lành mạnh, đồng thời hạn chế carbohydrate đơn giản và đường tinh luyện, đặc biệt vào buổi tối. Chia nhỏ các bữa ăn và có các bữa nhẹ trước khi đi ngủ cũng giúp ổn định đường huyết, tránh hạ đường huyết vào ban đêm, từ đó cải thiện chỉ số HbA1c hiệu quả.

Điều chỉnh chế độ ăn uống lành mạnh cũng là cách cải thiện chỉ số HbA1c

Duy trì thói quen vận động đều đặn

Vận động thể chất giúp cơ thể sử dụng đường huyết hiệu quả, từ đó giảm dần chỉ số HbA1c. Người bệnh có thể lựa chọn các hình thức tập phù hợp như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe, yoga hay tập tạ, với mục tiêu ít nhất 150 phút mỗi tuần. Vận động đều đặn không chỉ kiểm soát đường huyết mà còn giúp giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Kiểm soát stress và giấc ngủ

Stress và thiếu ngủ làm tăng hormone gây tăng đường huyết, ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số HbA1c. Do đó, người bệnh cần đảm bảo ngủ đủ từ 7-8 giờ mỗi đêm và xây dựng thói quen giấc ngủ lành mạnh như đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tạo môi trường ngủ yên tĩnh, tối và hạn chế thiết bị điện tử trước khi ngủ. Các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu cũng giúp giảm stress, tăng khả năng ngủ ngon và hỗ trợ kiểm soát chỉ số HbA1c.

Tuân thủ điều trị y khoa

Ngoài các biện pháp trên, tuân thủ các chỉ định và điều trị y khoa là yếu tố then chốt để kiểm soát HbA1c an toàn và hiệu quả. Người bệnh cần dùng thuốc đúng liều, đúng thời gian, kết hợp theo dõi thường xuyên với bác sĩ để điều chỉnh kịp thời và tránh biến chứng nguy hiểm. Việc kết hợp toàn diện giữa chế độ ăn, vận động, kiểm soát stress, giấc ngủ và điều trị y khoa sẽ giúp cải thiện chỉ số HbA1c và chất lượng cuộc sống cho người bệnh tiểu đường.

Xem thêm:

 Chỉ số đường huyết là gì? Chỉ số đường huyết bao nhiêu là bình thường

Tìm hiểu cách điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả

Kết luận

Vậy chỉ số hba1c bao nhiêu là bị tiểu đường? Có thể thấy chỉ số HbA1c từ 6,5% trở lên được coi là bị tiểu đường, còn mức từ 5,7–6,4% là tiền tiểu đường. Việc duy trì HbA1c trong ngưỡng an toàn giúp giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, thận, thần kinh và mắt. Để cải thiện chỉ số HbA1c hiệu quả, người bệnh nên xây dựng chế độ ăn uống khoa học, duy trì tập luyện đều đặn, kiểm soát căng thẳng và tuân thủ điều trị y khoa.