Bệnh tiểu đường ở người trẻ và triệu chứng cần nhận biết sớm

Bệnh tiểu đường không còn là căn bệnh chỉ dành riêng cho người cao tuổi. Ngày nay, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở người trẻ tuổi đang tăng nhanh chóng, đặc biệt là ở nhóm tuổi dưới 30. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng triệu người trẻ trên toàn cầu đang đối mặt với căn bệnh này. Vì thế, khi nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh tiểu đường ở người trẻ, nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Tổng quan bệnh tiểu đường ở người trẻ tuổi 

Trong nhiều năm, tiểu đường thường được xem là bệnh của người lớn tuổi. Nhưng hiện nay, xu hướng người bệnh tiểu đường ở người trẻ tuổi ngày càng gia tăng nhanh chóng. Bên cạnh, thanh thiếu niên thì cả trẻ em cũng có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Tiểu đường là tình trạng rối loạn chuyển hóa, khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin hiệu quả, khiến lượng đường trong máu tăng cao.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 1,1 triệu trẻ em và thanh thiếu niên dưới 20 tuổi trên toàn cầu đang sống chung với bệnh tiểu đường type 1. Số ca mắc tiểu đường type 2 ở người trẻ đang tăng nhanh, gắn liền với lối sống ít vận động và chế độ ăn uống thiếu khoa học.
Đặc biệt, điều đáng lo ngại là ở người trẻ, bệnh thường diễn tiến âm thầm, khó phát hiện sớm. Nếu không nhận biết kịp thời, sẽ gây ra nhiều biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe và tương lai lâu dài.

Bệnh tiểu đường ở người trẻ tuổi đang ngày càng gia tăng

Tại sao người trẻ lại bị tiểu đường?

Nhiều người nghĩ rằng tiểu đường chỉ xuất hiện ở tuổi trung niên. Nhưng thực tế, ngày nay có rất nhiều yếu tố khiến giới trẻ mắc bệnh tiểu đường sớm hơn:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có bố mẹ hoặc người thân ruột thịt mắc tiểu đường, thì khả năng cao con cái sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nhiều so với người bình thường.
• Lối sống ít vận động: Thời đại công nghệ phát triển khiến người trẻ dành quá nhiều thời gian để ngồi máy tính, điện thoại, ít tập thể thao. Chính vì vậy, nguyên nhân này sẽ làm giảm khả năng tiêu hao năng lượng, dẫn đến thừa cân, béo phì. Đây là nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Dùng thức ăn nhanh, nước ngọt có gas, đồ ăn nhiều đường, tinh bột tinh chế như bánh kẹo, trà sữa, mì ăn liền. Tất cả những loại thực phẩm này đang trở thành yếu tố sẽ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Ngoài ra, ăn quá nhiều calo, thiếu chất xơ, vitamin và khoáng chất, lâu dài cũng sẽ làm tăng nguy cơ kháng insulin.
• Thừa cân, béo phì: Theo nghiên cứu, có tới 70-80% người mắc tiểu đường type 2 có tình trạng thừa cân. Mỡ thừa, đặc biệt là mỡ bụng, sẽ gây rối loạn chuyển hóa và làm giảm độ nhạy insulin.
• Stress, căng thẳng kéo dài: Người trẻ ngày nay chịu nhiều áp lực học tập, công việc, tài chính,... Căng thẳng làm tăng hormone cortisol, từ đó ảnh hưởng đến chuyển hóa đường huyết.
• Thiếu ngủ và rối loạn giấc ngủ: Nhiều bạn trẻ có thói quen thức khuya, ngủ ít. Điều này làm rối loạn hormone, giảm độ nhạy insulin và góp phần làm tăng nguy cơ tiểu đường.

Xem thêm: Hiểu sâu về bệnh tiểu đường

Triệu chứng bệnh tiểu đường ở người trẻ 

Ở giai đoạn đầu, triệu chứng thường mơ hồ nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, người trẻ cần đặc biệt chú ý đến những dấu hiệu sau:

1. Khát nước và tiểu nhiều bất thường

Khát nước và tiểu nhiều là hai triệu chứng kinh điển của bệnh tiểu đường và thường xuất hiện đồng thời. Khi lượng đường trong máu tăng cao, cơ thể sẽ cố gắng loại bỏ lượng đường dư thừa này qua nước tiểu. Quá trình này đòi hỏi một lượng lớn chất lỏng, dẫn đến cơ thể bị mất nước và gây ra cảm giác khát nước liên tục. Người bệnh có thể cảm thấy cần phải uống nước nhiều hơn bình thường và đi vệ sinh thường xuyên, kể cả vào ban đêm, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.

2. Đói bụng và sụt cân không rõ nguyên nhân

Mặc dù người bệnh có thể ăn nhiều hơn bình thường, nhưng các tế bào trong cơ thể lại không hấp thụ được glucose (đường) để tạo năng lượng do thiếu insulin hoặc tình trạng kháng insulin. Điều này khiến cơ thể cảm thấy đói ở cấp độ tế bào, gây ra cảm giác đói liên tục và thèm ăn. Đồng thời, cơ thể sẽ phải đốt cháy mỡ và cơ để lấy năng lượng thay thế, dẫn đến tình trạng sụt cân nhanh chóng mà không chủ ý.

Triệu chứng sụt cân không rõ nguyên nhân ở người bệnh tiểu đường

3. Mệt mỏi, thiếu năng lượng

Do các tế bào không nhận được nguồn năng lượng chính là glucose, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải và thiếu năng lượng ngay cả khi đã nghỉ ngơi đầy đủ. Tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất học tập, làm việc và các hoạt động thể chất hàng ngày.

4. Mắt nhìn mờ

Lượng đường trong máu tăng cao có thể làm thay đổi hình dạng của thủy tinh thể trong mắt, gây ảnh hưởng đến khả năng lấy nét và làm cho tầm nhìn trở nên mờ ảo. Triệu chứng này có thể xuất hiện và biến mất thất thường. Nếu không được kiểm soát, đường huyết cao có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc, dẫn đến các bệnh về mắt nghiêm trọng và thậm chí là mù lòa.

5. Vết thương chậm lành và nhiễm trùng

Đường huyết cao không chỉ làm suy yếu hệ thống miễn dịch mà còn làm tổn thương các mạch máu, khiến máu lưu thông kém. Điều này làm cho các vết cắt, vết xước, hay vết thương nhỏ khó lành hơn bình thường và dễ bị nhiễm trùng.

6. Ngứa, nhiễm trùng nấm

Đường dư thừa trong cơ thể tạo ra một môi trường thuận lợi cho nấm men phát triển, đặc biệt là ở những vùng ẩm ướt như bộ phận sinh dục hoặc các nếp gấp trên da. Bệnh nhân có thể thường xuyên bị ngứa ngáy, phát ban, hoặc nhiễm trùng nấm tái đi tái lại.
Nếu bạn hoặc người thân có những triệu chứng trên, đặc biệt là khi kết hợp với yếu tố nguy cơ như béo phì hoặc tiền sử gia đình, hãy đi khám ngay để được xét nghiệm máu và chẩn đoán chính xác.

Bệnh tiểu đường ở người trẻ nguy hiểm như thế nào?

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh tiểu đường có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng và vĩnh viễn, ảnh hưởng đến mọi cơ quan trong cơ thể. Điều này đặc biệt đáng sợ đối với người trẻ, vì họ phải đối mặt với các biến chứng trong một thời gian dài hơn.

• Biến chứng tim mạch: Tăng đường huyết kéo dài gây tổn thương các mạch máu lớn, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và xơ vữa động mạch. Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người mắc bệnh tiểu đường.
• Tổn thương thần kinh (bệnh thần kinh đái tháo đường): Đường huyết cao làm tổn thương các dây thần kinh, đặc biệt là ở chân và bàn tay, gây tê bì, đau nhức hoặc mất cảm giác. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiễm trùng, loét chân và thậm chí là phải cắt cụt chi.
• Suy thận (bệnh thận đái tháo đường): Thận hoạt động quá sức để lọc lượng đường dư thừa trong máu, gây tổn thương các bộ lọc nhỏ trong thận. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến suy thận và cần phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận.
• Biến chứng về mắt (bệnh võng mạc đái tháo đường): Đường huyết cao làm tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc, gây suy giảm thị lực và có thể dẫn đến mù lòa.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần: Khi phải sống chung với bệnh tiểu đường và lo lắng về các biến chứng có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm và lo âu.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản: Tiểu đường có thể gây ra các vấn đề về rối loạn cương dương ở nam giới và các vấn đề về kinh nguyệt, sinh sản ở nữ giới.

Những biến chứng này không chỉ đe dọa tính mạng mà còn làm giảm chất lượng sống của người bệnh. Việc phòng ngừa và quản lý bệnh từ sớm là vô cùng cần thiết.

Xem thêm: Bệnh tiểu đường tuýp 1

Phòng ngừa và quản lý bệnh tiểu đường ở người trẻ

Phòng bệnh hơn chữa bệnh và đối với tiểu đường tuýp 2, đây là một điều hoàn toàn có thể thực hiện được. Ngay cả khi đã mắc bệnh, việc quản lý tốt cũng giúp ngăn ngừa biến chứng hiệu quả.

1. Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống là giải pháp hiệu quả và bền vững nhất để phòng ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm thiểu đồ ăn nhanh, nước ngọt, bánh kẹo và các thực phẩm giàu đường, chất béo không lành mạnh. Tăng cường rau xanh, trái cây ít ngọt, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc và chất béo lành mạnh (từ cá, bơ, hạt).
• Tăng cường vận động thể chất: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các bài tập thể dục như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội hoặc tập gym. Hoạt động thể chất giúp cơ bắp sử dụng glucose hiệu quả hơn, cải thiện độ nhạy của insulin và giúp kiểm soát cân nặng.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Nếu bạn đang thừa cân, béo phì, hãy đặt mục tiêu giảm cân từ từ và bền vững. Việc giảm 5-10% trọng lượng cơ thể đã có thể cải thiện đáng kể tình trạng đường huyết.
• Ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm và tìm cách giải tỏa căng thẳng bằng các hoạt động như thiền, yoga, đọc sách hoặc nghe nhạc.
• Không hút thuốc và hạn chế rượu bia: Hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường và các biến chứng liên quan.

Chế độ ăn uống lành mạnh

2. Quản lý bệnh tiểu đường

Đối với người đã được chẩn đoán mắc bệnh, việc quản lý bao gồm:

• Tuân thủ phác đồ điều trị: Uống thuốc hoặc tiêm insulin theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay đổi liều lượng.
• Theo dõi đường huyết thường xuyên: Sử dụng máy đo đường huyết tại nhà để kiểm tra mức đường huyết, giúp bạn và bác sĩ có thể điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đi khám mắt, khám thận và các xét nghiệm khác theo lịch hẹn để sớm phát hiện và xử lý các biến chứng.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ, nói chuyện với gia đình, bạn bè hoặc chuyên gia tư vấn để vượt qua những khó khăn về tâm lý.

Kết luận

Bệnh tiểu đường ở người trẻ không còn là một câu chuyện hiếm gặp. Nó là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và đang ngày càng gia tăng, đặt ra thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Khi nhận biết sớm các triệu chứng, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, quản lý hiệu quả là vô cùng quan trọng. Hãy chủ động thay đổi lối sống, kiểm soát cân nặng và thăm khám định kỳ để bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người thân yêu. Đừng để bệnh tiểu đường cướp đi cuộc sống của bạn.