Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường ở mức nào là bình thường?

Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường là dấu hiệu cảnh báo sớm cơ thể bạn đang có nguy cơ tiến tới bệnh tiểu đường type 2. Việc theo dõi chỉ số này giúp bạn biết được tình trạng sức khỏe hiện tại, từ đó có cách điều chỉnh lối sống để ngăn ngừa biến chứng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chỉ số đường huyết tiền tiểu đường ở mức nào là bình thường, lý do vì sao cần quan tâm và cách phòng ngừa hiệu quả.

Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường là gì?

Chỉ số đường huyết phản ánh lượng glucose trong máu tại một thời điểm nhất định. Khi bạn ăn uống, đặc biệt là thực phẩm chứa tinh bột, đường sẽ được phân giải thành glucose và đi vào máu. Lượng glucose này được insulin (hormone tuyến tụy tiết ra) điều chỉnh để cung cấp năng lượng cho tế bào.
Tiền tiểu đường là giai đoạn đường huyết cao hơn mức bình thường nhưng chưa đủ để chẩn đoán thành tiểu đường type 2. Ở giai đoạn này, cơ thể bắt đầu có tình trạng kháng insulin, tức là insulin không còn hoạt động hiệu quả. Nếu không kiểm soát, chỉ số đường huyết sẽ tiếp tục tăng, dẫn tới tiểu đường thực sự.

Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường

Các xét nghiệm thường dùng để đánh giá chỉ số đường huyết tiền tiểu đường gồm:

• Đường huyết lúc đói (FPG): đo sau ít nhất 8 giờ nhịn ăn.
• Đường huyết sau ăn (OGTT – nghiệm pháp dung nạp glucose): đo sau khi uống dung dịch chứa 75g glucose.
• HbA1c: phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng gần nhất.

Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số đường huyết phản ánh lượng glucose trong máu, nguồn năng lượng chính cho cơ thể. Đơn vị đo thường dùng là mmol/L hoặc mg/dL.

Ở trạng thái nhịn đói, chỉ số đường huyết bình thường là dưới 5,6 mmol/L (100 mg/dL). Nếu cao hơn mức này, có thể bạn đang ở giai đoạn tiền tiểu đường hoặc đã mắc tiểu đường type 2, cần được kiểm tra và theo dõi kịp thời.

Điều đáng lo ngại là tiền tiểu đường thường không có triệu chứng rõ ràng. Phần lớn bệnh nhân chỉ phát hiện tình cờ qua khám sức khỏe định kỳ. Để xác định chính xác, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm đường huyết dưới đây:

Xét nghiệm HbA1C 

HbA1C cho biết mức đường huyết trung bình trong 2–3 tháng gần nhất. Kết quả được biểu thị bằng %, chỉ số càng cao thì đường huyết trung bình càng cao.

Ý nghĩa kết quả:

• < 5,7%: Bình thường.
• 5,7% – 6,4%: Tiền tiểu đường.
• ≥ 6,5%: Chẩn đoán tiểu đường type 2.

Lưu ý: HbA1C có thể bị sai lệch ở phụ nữ mang thai, người có bệnh lý về hemoglobin hoặc thiếu máu.

Xét nghiệm đường huyết lúc đói

Được thực hiện sau khi nhịn ăn ít nhất 8 giờ. Chỉ số đường huyết lúc đói là xét nghiệm phổ biến để tầm soát và chẩn đoán tiền tiểu đường.

Kết quả xét nghiệm:

• < 100 mg/dL (5,6 mmol/L): Bình thường.
• 100 – 125 mg/dL (5,6 – 6,9 mmol/L): Tiền tiểu đường.
• ≥ 126 mg/dL (7,0 mmol/L) ở 2 lần xét nghiệm riêng biệt: Tiểu đường.

Xét nghiệm đường huyết lúc đói phổ biến dùng để chẩn đoán tiền tiểu đường

Xét nghiệm dung nạp glucose đường uống 

Thường dùng để phát hiện tiểu đường thai kỳ, nhưng cũng có thể áp dụng cho chẩn đoán tiền tiểu đường.

Quy trình: Nhịn đói qua đêm → uống 75g glucose → đo đường huyết sau 2 giờ.

Kết quả OGTT:

• < 140 mg/dL (7,8 mmol/L): Bình thường.
• 140 – 199 mg/dL (7,8 – 11,0 mmol/L): Tiền tiểu đường.
• ≥ 200 mg/dL (11,1 mmol/L): Tiểu đường.

Xem thêm: Bảng chỉ số đường huyết chuẩn cho người tiểu đường

Vì sao chỉ số đường huyết tiền tiểu đường lại quan trọng?

Theo thống kê, khoảng 30 – 40% người bị tiền tiểu đường sẽ chuyển thành tiểu đường type 2 trong vòng 5 năm nếu không có biện pháp can thiệp. Điều đáng lo ngại là tiền tiểu đường thường không có triệu chứng rõ rệt. Người bệnh dễ bỏ qua cho đến khi biến chứng xuất hiện.

Một số lý do bạn cần quan tâm đến chỉ số đường huyết tiền tiểu đường:

• Dự báo nguy cơ sớm: Phát hiện tiền tiểu đường giúp bạn điều chỉnh lối sống, ngăn chặn diễn tiến.
• Ngăn ngừa biến chứng: Ngay cả ở giai đoạn tiền tiểu đường, lượng đường trong máu cao kéo dài cũng đã bắt đầu gây tổn thương thầm lặng cho các mạch máu và dây thần kinh. Việc kiểm soát tốt chỉ số đường huyết giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến tim mạch, thận, mắt và thần kinh.
• Giữ chất lượng cuộc sống: Nếu kiểm soát tốt, nhiều trường hợp tiền tiểu đường có thể quay lại mức bình thường.

Các đối tượng nên kiểm tra chỉ số đường huyết tiền tiểu đường

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA, 2023), những nhóm đối tượng sau đây nên được xem xét làm xét nghiệm đường huyết định kỳ:

• Người trưởng thành thừa cân hoặc béo phì (chỉ số BMI ≥ 23 đối với người châu Á) kèm theo ít nhất một yếu tố nguy cơ như: có người thân mắc tiểu đường, tiền sử bệnh tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu (HDL < 35 mg/dL hoặc Triglyceride > 250 mg/dL), hội chứng buồng trứng đa nang, hoặc dấu hiệu đề kháng insulin.
• Người từng có kết quả đường huyết bất thường nên kiểm tra hằng năm để theo dõi.
• Phụ nữ từng bị tiểu đường thai kỳ cần khám lại tối thiểu 3 năm một lần và được theo dõi lâu dài.
• Mọi người từ 35 tuổi trở lên nên thực hiện xét nghiệm tầm soát thường quy, kể cả khi không có triệu chứng.
• Người nhiễm HIV cũng được khuyến cáo sàng lọc tiền tiểu đường và tiểu đường.

Nếu kết quả xét nghiệm bình thường, bạn có thể lặp lại sau mỗi 3 năm. Tuy nhiên, nếu có nhiều yếu tố rủi ro, bác sĩ có thể chỉ định kiểm tra thường xuyên hơn.

Trường hợp đã được chẩn đoán tiền tiểu đường, bạn cần tái kiểm tra ít nhất 1 lần mỗi năm để kịp thời phát hiện tiến triển sang tiểu đường type 2.

Béo phì là tình trạng báo động nên kiểm tra chỉ số đường huyết tiền tiểu đường

Cách phòng ngừa bệnh tiền tiểu đường

Hiểu rõ chỉ số đường huyết tiền tiểu đường sẽ giúp bạn chủ động kiểm soát sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2. Tin vui là, với lối sống lành mạnh, bạn hoàn toàn có thể cân bằng lượng đường trong máu hoặc ít nhất ngăn chặn đường huyết tăng cao đột biến.
Dưới đây là những biện pháp hiệu quả mà bạn nên áp dụng:
1. Ăn uống khoa học, lành mạnh

• Hạn chế tinh bột tinh chế (bánh ngọt, nước ngọt có gas, cơm trắng, bún, phở...).
• Giảm chất béo xấu từ đồ chiên rán, mỡ động vật.
• Tăng cường chất xơ từ rau xanh, trái cây ít ngọt, ngũ cốc nguyên hạt.
• Sử dụng dầu thực vật lành mạnh (dầu oliu, dầu hạt cải).
• Ưu tiên protein nạc: cá, thịt gà bỏ da, thịt nạc thăn, các loại đậu.

2. Tập thể dục đều đặn

• Hoạt động thể chất giúp đốt cháy glucose, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát cân nặng.
• Cố gắng tập tối thiểu 150 phút/tuần (tương đương 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần).
• Lựa chọn các bài tập như: đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội, tập gym, yoga.

3. Kiểm soát cân nặng

• Nếu đang thừa cân, chỉ cần giảm 5–7% trọng lượng cơ thể cũng đã giúp giảm đáng kể nguy cơ tiến triển thành tiểu đường tuýp 2.
• Hãy đặt mục tiêu giảm cân bền vững bằng cách điều chỉnh chế độ ăn và duy trì tập luyện lâu dài, thay vì ăn kiêng cấp tốc.

4. Nói không với thuốc lá

• Thuốc lá làm tăng tình trạng kháng insulin, khiến kiểm soát đường huyết khó khăn hơn.
• Bỏ thuốc giúp cải thiện hiệu quả hoạt động của insulin và giảm nhiều nguy cơ sức khỏe khác (bệnh tim mạch, huyết áp cao).

5. Sử dụng thuốc khi cần thiết

• Với những người có nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định thuốc hỗ trợ kiểm soát đường huyết như metformin.
• Đồng thời, cần kiểm soát huyết áp và mỡ máu nếu bạn có kèm theo rối loạn này, nhằm giảm gánh nặng lên tim mạch và tụy.

Câu hỏi thường gặp

1. Tiền tiểu đường có tự hết không?
Có. Nếu phát hiện sớm và thay đổi chế độ ăn, tập luyện, nhiều trường hợp đường huyết có thể trở về mức bình thường. Tuy nhiên, nếu bỏ qua, nguy cơ tiến triển thành tiểu đường type 2 là rất cao.
2. Bao lâu tiền tiểu đường sẽ thành tiểu đường?
Trung bình, trong vòng 5 – 10 năm, người tiền tiểu đường có thể chuyển thành tiểu đường nếu không kiểm soát. Nhưng tốc độ này nhanh hay chậm tùy lối sống, cân nặng và di truyền.
3. Người tiền tiểu đường có phải kiêng hoàn toàn đồ ngọt không?
Không cần tuyệt đối kiêng, nhưng nên hạn chế. Bạn vẫn có thể ăn trái cây, sữa chua ít đường, nhưng tránh nước ngọt, bánh kẹo, trà sữa. Quan trọng là kiểm soát khẩu phần và ưu tiên thực phẩm tự nhiên.

Kết luận

Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường là yếu tố quan trọng để đánh giá cơ thể đang ở ngưỡng nguy hiểm. Nếu phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời, bạn hoàn toàn có thể đưa chỉ số này về mức bình thường và phòng tránh tiểu đường type 2. Hãy duy trì lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ và lắng nghe cơ thể để bảo vệ chính mình ngay từ hôm nay.