Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ? Mức độ nguy hiểm thế nào?

Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ, câu hỏi này luôn khiến nhiều người băn khoăn, đặc biệt là khi nhận tin chẩn đoán. Đây là một bệnh lý mạn tính cần được quản lý suốt đời, chiếm 10% trong tổng số người mắc bệnh đái tháo đường. Vậy bệnh này có điều trị đơn giản hay đối mặt với nhiều nguy hiểm? Hãy cùng Thuốc Tiểu Đường tìm hiểu rõ mức độ nghiêm trọng của bệnh và cách kiểm soát hiệu quả.

Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ?

Nhiều người thường thắc mắc liệu tiểu đường tuýp 1 có nặng hơn tiểu đường tuýp 2 hay không. Thực tế, không thể so sánh mức độ nặng và nhẹ của hai loại này, bởi chúng là những dạng bệnh khác nhau và mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
Điểm chung của cả tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 là tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc hoàn toàn mất khả năng sản xuất, khiến đường huyết tăng cao. Tuy nhiên, nguyên nhân lại khác biệt:

• Tiểu đường tuýp 1 thường liên quan đến rối loạn tự miễn, yếu tố di truyền hoặc tác động từ môi trường như virus, độc chất.
• Tiểu đường tuýp 2 chủ yếu xuất phát từ lối sống không lành mạnh: ít vận động, ăn nhiều tinh bột, đường, đồ ăn nhanh nhưng lại thiếu rau xanh và chất xơ.

Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ

Dù mắc tuýp nào, nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh và sống khỏe mạnh lâu dài. Ngoài ra, khi thăm khám tại các bệnh viện đa khoa, người bệnh còn được hỗ trợ từ nhiều chuyên khoa khác như Mắt, Da liễu, Sản, Phục hồi chức năng… giúp phát hiện sớm và phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

Tiểu đường tuýp 1 có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tiểu đường tuýp 1 có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Các biến chứng này được chia thành hai nhóm chính: cấp tính và mạn tính.

Biến chứng cấp tính có thể xảy ra

Bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể gây ra biến chứng cấp tính, bao gồm:
Hạ đường huyết:
Mức đường huyết bình thường ở người khỏe mạnh dao động:

• Trước bữa ăn: 90 – 130 mg/dL
• Giữa các bữa ăn: 70 – 100 mg/dL
• Sau ăn 1 – 2 giờ: dưới 180 mg/dL

Khi đường huyết hạ xuống dưới 70 mg/dL (tương đương 3,9 mmol/L), tình trạng hạ đường huyết sẽ xảy ra.
Nguyên nhân hạ đường huyết thường gặp:

• Sử dụng insulin hoặc các thuốc kích thích tụy tiết insulin (như sulfonylurea, meglitinide, nateglinide).
• Bỏ bữa, ăn uống quá ít, uống rượu bia khi đói.
• Dùng thuốc quá liều hoặc không ăn nhưng vẫn tiêm, uống thuốc hạ đường huyết.
• Vận động, tập luyện quá sức.

Triệu chứng hạ đường huyết có thể bao gồm: tim đập nhanh, đói cồn cào, vã mồ hôi, da tái nhợt, run rẩy, lo lắng, hồi hộp, tê môi và các đầu ngón tay, chân, đau đầu, buồn ngủ, mệt mỏi, buồn nôn, mắt mờ, khó tập trung, nói lắp, thậm chí mất ý thức hoặc co giật.
Đặc biệt, hạ đường huyết thường diễn tiến đột ngột trong thời gian ngắn, nếu không được xử trí kịp thời có thể dẫn tới hôn mê hoặc tử vong.
Nhiễm toan ceton:
Nhiễm toan ceton do tiểu đường là một biến chứng nguy hiểm xảy ra khi lượng insulin trong cơ thể quá thấp, khiến glucose (đường) không thể đi vào tế bào để tạo năng lượng. Lúc này, gan tăng cường sản xuất đường và đồng thời phân giải chất béo thành ceton để thay thế năng lượng. Khi ceton tích tụ quá nhiều, máu trở nên có tính axit, gây tình trạng nhiễm toan ceton.
Người mắc tiểu đường tuýp 1 có nguy cơ cao gặp biến chứng này, đặc biệt khi:

• Nhiễm trùng, chấn thương
• Bỏ hoặc tiêm thiếu liều insulin
• Căng thẳng thể chất do phẫu thuật

Triệu chứng thường gặp của nhiễm toan ceton gồm:

• Khó tập trung, mệt mỏi
• Thở nhanh và sâu
• Khát nước liên tục, đi tiểu nhiều, cơ thể mất nước nhanh
• Da khô, mặt đỏ
• Đau đầu, đau bụng, buồn nôn
• Đau nhức cơ, cứng cơ, lạnh người
• Sụt cân bất thường
• Hơi thở có mùi trái cây đặc trưng do ceton thoát ra

Nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời, nhiễm toan ceton có thể dẫn đến biến chứng nặng như: phù não, suy thận, ngừng tim và thậm chí tử vong.

Triệu chứng đau đầu cho biến chứng nhiễm toan ceton gây ra

Biến chứng mạn tính thường gặp

Thông thường, các biến chứng của tiểu đường tuýp 1 bắt đầu xuất hiện sau khoảng 5 năm mắc bệnh. Tuy nhiên, ở những trường hợp kiểm soát đường huyết kém, biến chứng có thể xảy ra sớm hơn.
1. Biến chứng mạch máu nhỏ
Khi đường huyết duy trì ở mức cao kéo dài, hệ thống mạch máu nhỏ bị tổn thương, cản trở lưu thông máu và gây ra nhiều biến chứng:

• Mắt: dễ mắc đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc tiểu đường, có thể dẫn đến giảm hoặc mất thị lực.
• Thận: tổn thương cầu thận, dẫn tới suy thận.
• Thần kinh ngoại biên: các dây thần kinh, đặc biệt ở bàn chân, không được nuôi dưỡng đầy đủ. Người bệnh có thể mất cảm giác đau, khiến vết thương nhỏ dễ nhiễm trùng, khó lành, nguy cơ cắt cụt chi.

2. Biến chứng mạch máu lớn
Ngoài hệ mạch nhỏ, tiểu đường tuýp 1 còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mạch máu lớn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và mạch máu:

• Thiếu máu não thoáng qua, đột quỵ
• Bệnh động mạch ngoại biên
• Xơ vữa động mạch vành: gây thiếu máu cơ tim, thậm chí nhồi máu cơ tim nếu động mạch vành bị tắc nghẽn.

Xem thêm: Tiểu đường tuýp nào nặng nhất

Cách kiểm soát bệnh tiểu đường tuýp 1 hiệu quả

Kiểm soát tiểu đường tuýp 1 không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, nhưng hoàn toàn có thể thực hiện được với sự hợp tác chặt chẽ giữa người bệnh và đội ngũ y tế.

• Điều trị bằng Insulin: Đây là phương pháp điều trị cốt lõi. Người bệnh cần tiêm insulin hàng ngày, thường là nhiều lần trong ngày, hoặc sử dụng máy bơm insulin. Có nhiều loại insulin khác nhau (tác dụng nhanh, tác dụng chậm) và bác sĩ sẽ tư vấn phác đồ phù hợp nhất.
• Theo dõi đường huyết thường xuyên: Việc kiểm tra đường huyết nhiều lần trong ngày giúp người bệnh và bác sĩ điều chỉnh liều insulin, chế độ ăn uống và hoạt động thể chất. Hiện nay, có nhiều công nghệ theo dõi đường huyết liên tục (CGM) giúp người bệnh quản lý đường huyết dễ dàng hơn.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Người bệnh tiểu đường tuýp 1 cần học cách tính toán lượng carbohydrate trong mỗi bữa ăn để tiêm liều insulin phù hợp. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại thực phẩm giàu chất xơ, đạm, và chất béo lành mạnh, đồng thời hạn chế đường, tinh bột đã qua chế biến, và chất béo bão hòa.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động thể chất giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn và kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để lên kế hoạch tập luyện an toàn, tránh hạ đường huyết quá mức.
• Giáo dục và hỗ trợ tinh thần: Hiểu rõ về bệnh và cách quản lý giúp người bệnh tự tin hơn. Tham gia các nhóm hỗ trợ hoặc tìm kiếm sự tư vấn tâm lý cũng rất quan trọng để đối phó với những thách thức tâm lý của bệnh.

Điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1 bằng insulin

Người bệnh tiểu đường tuýp 1 cần lưu ý gì?

Quản lý tiểu đường tuýp 1 là một quá trình học hỏi không ngừng. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp bạn tránh những rủi ro không đáng có.

Khi nào cần đến bác sĩ ngay?

Bạn cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp nếu có các dấu hiệu của biến chứng cấp tính như:

• Các triệu chứng của DKA: Khát nước dữ dội, đi tiểu nhiều, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, thở nhanh và hơi thở có mùi trái cây.
• Các triệu chứng của hạ đường huyết nặng: Lú lẫn, không thể tự ăn hoặc uống, mất ý thức.
• Dấu hiệu nhiễm trùng: Sốt cao, đau nhức dữ dội, vùng da tiêm insulin bị sưng đỏ, nóng.

Sai lầm thường gặp khi tự điều trị tiểu đường tuýp 1

• Bỏ tiêm insulin: Một trong những sai lầm nguy hiểm nhất. Bỏ tiêm insulin dù chỉ một liều cũng có thể dẫn đến tăng đường huyết nghiêm trọng và DKA.
• Không đo đường huyết thường xuyên: Điều này khiến bạn không thể điều chỉnh liều insulin phù hợp, dẫn đến đường huyết tăng hoặc giảm thất thường.
• Ăn uống tùy tiện: Tiêm insulin không phải là tấm vé để bạn ăn bất cứ thứ gì mình muốn. Chế độ ăn không khoa học sẽ gây ra những biến động lớn về đường huyết, khó kiểm soát.
• Tâm lý chủ quan: Nhiều người nghĩ rằng vì đã tiêm insulin nên không cần quan tâm đến các yếu tố khác. Tuy nhiên, tiểu đường tuýp 1 đòi hỏi một sự quản lý toàn diện và kỷ luật cao.

Kết luận

Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ? Câu trả lời là nó là một bệnh lý nghiêm trọng, cần được quản lý suốt đời bằng insulin. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học và sự hiểu biết đúng đắn, người bệnh hoàn toàn có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh và trọn vẹn. Điều quan trọng là phải tuân thủ phác đồ điều trị, duy trì lối sống lành mạnh, và luôn cập nhật kiến thức về bệnh tiểu đường. Việc kiểm soát tốt tiểu đường tuýp 1 không chỉ giúp bạn tránh được các biến chứng nguy hiểm mà còn mở ra một cuộc sống chất lượng và hạnh phúc.