Nước tiểu của người bị tiểu đường khác người bình thường ra sao?

Nước tiểu của người bị tiểu đường thường có màu sắc, mùi và tần suất khác so với người bình thường. Khi đường huyết tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn để đào thải đường dư, khiến nước tiểu có thể trong hơn, đậm màu hoặc có mùi ngọt đặc trưng. Việc nhận biết sớm những thay đổi này giúp người bệnh phát hiện nguy cơ tiểu đường, theo dõi sức khỏe và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn. Hãy cùng Thuốc Tiểu Đường tìm hiểu qua bài viết bên dưới để hiểu rõ hơn nhé.

Đặc điểm của nước tiểu người bị tiểu đường

Khi lượng đường trong máu tăng cao, thận phải hoạt động nhiều hơn để loại bỏ phần đường dư thừa ra khỏi cơ thể. Quá trình này ảnh hưởng trực tiếp đến màu sắc, mùi và tần suất đi tiểu, khiến nước tiểu của người bị bệnh tiểu đường có những đặc điểm khác thường dễ nhận thấy.

Màu sắc nước tiểu

Nước tiểu của người bị tiểu đường thường có màu vàng nhạt nhưng thường bị đục hơn bình thường. Lý do là khi lượng đường trong máu tăng cao, thận sẽ đào thải glucose và protein qua nước tiểu, gây hiện tượng đục nước tiểu. Ngoài ra, nếu có nhiễm trùng đường tiết niệu, nước tiểu cũng có thể trở nên đục do tồn tại bạch cầu và vi khuẩn trong đó. Màu đục và có bọt cũng có thể là dấu hiệu tổn thương thận do tiểu đường lâu ngày gây ra.

Nước tiểu của người bệnh tiểu đường có màu vàng nhạt đục

Mùi nước tiểu đặc trưng khi bị tiểu đường

Nước tiểu người tiểu đường có thể có mùi ngọt hoặc mùi giống trái cây do sự có mặt của glucose và xeton, là sản phẩm phân hủy mỡ khi cơ thể không đủ insulin để chuyển hóa glucose. Mùi này cảnh báo tình trạng nhiễm ceton, một biến chứng nguy hiểm của tiểu đường. Ngoài ra, nước tiểu cũng có thể có mùi khó chịu tương tự amoniac do các chất thải không được đào thải đúng cách khi chức năng thận suy giảm.

Tần suất đi tiểu và lượng nước tiểu

Người bị tiểu đường thường xuyên đi tiểu với lượng nước tiểu lớn, có khi vượt quá 3 lít mỗi ngày, trong khi người bình thường chỉ khoảng 1-2 lít. Nguyên nhân là do thận phải thải bỏ lượng đường dư thừa trong máu, đồng thời tình trạng mất nước khiến người bệnh khát nước liên tục và uống nhiều nước hơn, làm tăng nhu cầu đi tiểu. Tình trạng này còn gọi là đái tháo nhiều, đặc biệt hay xảy ra về đêm.

Thành phần trong nước tiểu

Nước tiểu người bị tiểu đường có thể chứa các thành phần bất thường như:

• Glucose do đường huyết cao vượt quá mức tái hấp thu của thận.
• Xeton khi cơ thể đốt cháy mỡ thay vì glucose để tạo năng lượng.
• Protein do tổn thương cầu thận, xuất hiện protein niệu.
• Bạch cầu và vi khuẩn nếu có nhiễm trùng đường tiểu.

Sự xuất hiện của những thành phần này phản ánh mức độ kiểm soát bệnh tiểu đường và các tổn thương thận, cần được theo dõi kỹ.

Vì sao nước tiểu của người bị tiểu đường lại thay đổi?

Nước tiểu của người bị tiểu đường thay đổi chủ yếu do nồng độ đường trong máu tăng cao vượt ngưỡng mà thận có thể tái hấp thu. Khi lượng đường trong máu tăng, thận không thể hấp thu hết glucose, khiến một phần glucose dư thừa bị đào thải ra ngoài theo nước tiểu. Hiện tượng này gọi là đường niệu.
Ngoài ra, glucose dư thừa trong nước tiểu tạo ra cơ chế thẩm thấu kéo theo nhiều nước, làm tăng lượng nước tiểu và tần suất đi tiểu. Đồng thời, cơ thể mất nhiều nước dẫn đến cảm giác khát nước nhiều hơn, người bệnh uống nhiều nước và lại đi tiểu nhiều hơn nữa.
Sự thay đổi này cũng liên quan đến các vấn đề chuyển hóa trong cơ thể do thiếu hụt hoặc đề kháng insulin, khiến glucose không được chuyển hóa thành năng lượng mà tồn tại trong máu với nồng độ cao. Tình trạng đường huyết cao kéo dài còn có thể làm tổn thương cầu thận, gây rò rỉ protein vào nước tiểu, tạo nên nước tiểu đục và có bọt.
Ngoài ra, người bị tiểu đường có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường tiết niệu do hệ miễn dịch suy giảm, làm xuất hiện bạch cầu và vi khuẩn trong nước tiểu, góp phần thay đổi màu sắc và mùi nước tiểu.

Do đường trong máu tăng cao nên nước tiểu sẽ thay đổi

Xem thêm: Tại sao tiểu đường lại đi tiểu nhiều hơn người bình thường?

Cách nhận biết nước tiểu bất thường tại nhà

Cách nhận biết nước tiểu bất thường tại nhà gồm các dấu hiệu sau:

• Màu sắc bất thường: Nước tiểu bình thường có màu vàng nhạt trong suốt hoặc hơi đậm tùy lượng nước uống. Nếu nước tiểu có màu đậm như nâu sẫm, đỏ, hồng, cam hoặc xanh, xanh dương kéo dài thì đó là dấu hiệu cần chú ý. Màu đỏ hoặc hồng có thể cảnh báo máu trong nước tiểu, các bệnh về thận hoặc nhiễm trùng. Màu nâu hoặc cam có thể liên quan đến mất nước hoặc bệnh gan mật.​
• Mùi nước tiểu lạ: Nước tiểu bình thường có mùi khai nhẹ, nếu mùi khác như mùi ngọt, mùi hôi hay mùi nồng thì có thể là dấu hiệu bệnh lý, đặc biệt với người tiểu đường hoặc nhiễm trùng đường tiểu.​
• Nước tiểu sủi bọt: Sủi bọt thoáng qua khi đi tiểu nhanh là bình thường; nhưng nếu nước tiểu có bọt dai dẳng, nhiều và lâu tan, có thể là dấu hiệu của protein trong nước tiểu, đây là biểu hiện bệnh thận hoặc lượng protein dư thừa.​
• Tần suất và lượng nước tiểu thay đổi: Đi tiểu nhiều lần, lượng nước tiểu nhiều hoặc rất ít kèm theo cảm giác buốt, khó tiểu cũng là dấu hiệu bất thường cần lưu ý.​
• Có máu hoặc dịch lạ trong nước tiểu: Nếu nhìn thấy máu hoặc dịch mủ trong nước tiểu, cần đi khám ngay để xác định nguyên nhân.

Cách xử lý và kiểm soát khi nước tiểu có dấu hiệu tiểu đường

Khi nước tiểu có dấu hiệu tiểu đường, chẳng hạn như xuất hiện glucose trong nước tiểu, điều quan trọng là phải xử lý và kiểm soát đồng thời mức đường huyết trong cơ thể để ngăn ngừa biến chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Xử lý ban đầu khi thấy dấu hiệu tiểu đường qua nước tiểu:
Khi phát hiện nước tiểu có dấu hiệu bất thường như đường trong nước tiểu, đục hoặc có bọt, người bệnh nên:

• Đi khám để làm các xét nghiệm chuyên sâu như đo đường huyết, HbA1c, kiểm tra chức năng thận... để xác định chính xác tình trạng bệnh.
• Không tự ý mua thuốc hay điều trị khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt để tránh nhiễm trùng tiết niệu do đường niệu cao tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

Nên đi khám bác sĩ để xét nghiệm chẩn đoán cps mắc bệnh hay không

Kiểm soát và điều trị lâu dài:
Việc kiểm soát chất lượng nước tiểu cũng đồng nghĩa với kiểm soát đường huyết một cách hiệu quả:

• Chế độ ăn uống khoa học

Hạn chế thực phẩm chứa đường đơn như kẹo, bánh ngọt, nước ngọt có ga. Tăng lượng chất xơ từ rau xanh (rau cải, rau bina, bông cải xanh), ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch), các loại đậu đỗ để làm chậm hấp thu glucose.
Ưu tiên protein từ nguồn thịt nạc, cá, đậu phụ, sữa đậu nành không đường. Sử dụng chất béo tốt như dầu ô liu, dầu đậu nành, dầu cá, hạn chế mỡ động vật và đồ chiên rán.

• Tăng cường vận động

Thường xuyên luyện tập thể dục, đi bộ, aerobic, thể thao nhẹ nhàng khoảng 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm đường huyết. Tránh lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ biến chứng tiểu đường.

• Theo dõi và dùng thuốc đúng chỉ định

Tuân thủ dùng thuốc điều trị hoặc insulin theo hướng dẫn của bác sĩ. Thường xuyên kiểm tra đường huyết tại nhà và tái khám định kỳ để điều chỉnh liều thuốc kịp thời.

• Giữ cân nặng hợp lý

Kiểm soát cân nặng duy trì ở mức phù hợp giúp giảm kháng insulin, cải thiện chuyển hóa glucose trong cơ thể.
Phải chú ý các triệu chứng kèm theo như khát nước nhiều, đi tiểu nhiều lần, mệt mỏi để kịp thời nhận diện và xử lý biến chứng tiểu đường có thể xảy ra.

Xem thêm: Kiến bu nước tiểu có phải bị bệnh tiểu đường không? Giải đáp thắc mắc

Kết luận

Nước tiểu của người bị tiểu đường là tình trạng cảnh báo sức khỏe đường huyết và chức năng thận. Những thay đổi về màu sắc, mùi, tần suất hay thành phần đều là tín hiệu cảnh báo sớm giúp phát hiện bệnh hoặc biến chứng. Việc quan sát nước tiểu, kết hợp kiểm tra đường huyết định kỳ là cách đơn giản nhưng hiệu quả để kiểm soát bệnh tiểu đường, bảo vệ sức khỏe lâu dài.