Tìm hiểu phác đồ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 hiệu quả, an toàn

Bệnh tiểu đường type 2 nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, cơ thể xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm như bệnh võng mạch, suy thận, bệnh tim,..Do đó, phác đồ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 rất quan trọng trong việc giúp kiểm soát đường huyết, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về cách điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả.

Tổng quan về tiểu đường tuýp 2

Đái tháo đường type 2 là một bệnh rối loạn mạn tính liên quan đến chuyển hóa glucsose với những đặc điểm nổi bật sau:

• Người bệnh thường có nồng độ glucose trong máu cao hơn mức bình thường. Nguyên nhân chủ yếu là do tình trạng kháng insulin hoặc cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả để đưa từ máu vào tế bào.
• Bị rối loạn chuyển hóa chất dinh dưỡng, ảnh hưởng đến carbohydrate, tác động đến quá trình chuyển hóa chất béo và protein. Điều này dẫn đến khó kiểm soát đường huyết sau ăn, mỡ máu tăng và mất cân bằng trong sử dụng protein của cơ thể.
• Nếu không được kiểm soát tốt, đái tháo đường type 2 có thể làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa động mạch, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như bệnh tim mạch, thận, tổn thương thần kinh và võng mạc. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn đe dọa sức khỏe lâu dài.

Phác đồ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2

Phác đồ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 hiệu quả

Mục tiêu điều trị: 
Việc điều trị bệnh tiểu đường type 2 nhằm hướng đến những mục tiêu cụ thể:

• Ổn định đường huyết: Duy trì nồng độ glucose máu lúc đói và sau bữa ăn ở mức gần với sinh lý bình thường.
• Kiểm soát HbA1c: Đưa chỉ số HbA1c về ngưỡng an toàn, giúp hạn chế biến chứng mạch máu và giảm nguy cơ tử vong liên quan đến tiểu đường.
• Quản lý cân nặng: Người thừa cân, béo phì cần giảm cân để cải thiện độ nhạy insulin, trong khi người có cân nặng bình thường cần duy trì ổn định.

Quản lý cân nặng hợp lý đẻ cải thiện độ nhạy insulin

Nguyên tắc điều trị: 

• Kết hợp toàn diện: Điều trị không chỉ dựa vào thuốc mà cần phối hợp với chế độ ăn uống hợp lý và rèn luyện thể chất thường xuyên.
• Kiểm soát đa yếu tố: Bên cạnh đường huyết, cần song song điều chỉnh mỡ máu, huyết áp để giảm thiểu biến chứng tim mạch và thận.
• Sử dụng insulin khi cần: Insulin được chỉ định trong một số tình huống đặc biệt như bệnh nhiễm trùng nặng, bệnh tim mạch cấp tính hoặc khi các thuốc uống không còn hiệu quả.

Ngưỡng kiểm soát khuyến nghị: 

• Glucose máu lúc đói: Tốt nhất 4.4 – 6.1 mmol/L; chấp nhận được < 6.5 mmol/L.
• Glucose máu sau ăn: Tốt nhất 4.4 – 7.8 mmol/L; chấp nhận được < 9.0 mmol/L.

HbA1c:

• Mục tiêu chung: < 7.0%.
• Người mới được chẩn đoán, chưa có biến chứng: có thể đặt mục tiêu khắt khe hơn, < 6.5%.

Người bệnh lớn tuổi, đã mắc bệnh lâu năm, có nhiều bệnh lý kèm theo hoặc biến chứng mạn tính: mục tiêu nới lỏng hơn, < 7.5%.
Những nhóm thuốc thường dùng trong điều trị tiểu đường tuýp 2

Xem thêm: Cách điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả

Các nhóm thuốc thường dùng trong phác đồ điều trị tiểu đường tuýp 2

1. Metformin 

• Liều khởi đầu: Thường 500 – 850mg/lần, uống 2 lần mỗi ngày.
• Liều tối đa: 2.500mg/ngày.
• Cơ chế: Giảm sản xuất glucose tại gan, đồng thời cải thiện độ nhạy insulin ở các mô ngoại vi.
• Hiệu quả: Có thể hạ glucose máu từ 2 – 4 mmol/L, giảm HbA1c khoảng 2%.
• Chống chỉ định: Không dùng cho người suy tim nặng, suy gan, suy thận hoặc trong tình trạng thiếu oxy cấp.

2. Nhóm Sulfonylurea

• Cơ chế: Kích thích tế bào beta của tụy tăng tiết insulin.
• Hiệu quả: Giúp giảm đường huyết khoảng 50 – 60 mg/dL và hạ HbA1c khoảng 2%.
• Thuốc thường dùng: Glipizide, Gliclazide, Glimepiride, Glibenclamide.
• Liều lượng: Điều chỉnh tùy từng loại thuốc và tình trạng người bệnh.

3. Thuốc ức chế Alpha-glucosidase

• Cơ chế: Ức chế enzym alpha-glucosidase tại ruột non, làm chậm hấp thu carbohydrate, nhờ đó giảm đường huyết sau ăn.
• Thuốc: Acarbose, Voglibose.
• Liều dùng: Bắt đầu từ liều thấp, tăng dần theo đáp ứng và khả năng dung nạp của bệnh nhân.

4. Nhóm Meglitinide

• Cơ chế: Kích thích tụy tiết insulin nhưng thời gian tác dụng ngắn hơn sulfonylurea.
• Thuốc: Repaglinide, Nateglinide.
• Liều lượng: Dùng trước bữa ăn, điều chỉnh theo chỉ định bác sĩ.

5. Thiazolidinedione (Glitazone)

• Cơ chế: Hoạt hóa thụ thể PPAR-γ, tăng thu nạp glucose ở cơ và mô mỡ, cải thiện độ nhạy insulin.
• Thuốc: Pioglitazone.
• Liều dùng: 15 – 45mg/ngày.

6. Thuốc ức chế DPP-4

• Cơ chế: Làm tăng nồng độ incretin nội sinh, nhờ đó tăng tiết insulin và giảm tiết glucagon.
• Thuốc: Sitagliptin, Vildagliptin, Saxagliptin.
• Liều lượng: Linh hoạt, điều chỉnh theo phác đồ của bác sĩ.

Thuốc Saxagliptin thường dùng trong phác đồ điều trị

Xem thêm: Phác đồ điều trị bệnh tiểu đường type 1 mà bạn cần biết

Những sai lầm thường gặp khi áp dụng phác đồ điều trị

Việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, nhiều người bệnh vẫn mắc phải những sai lầm phổ biến, dẫn đến việc kiểm soát đường huyết không hiệu quả.

• Tự ý thay đổi liều lượng thuốc hoặc ngưng thuốc

Đây là sai lầm nguy hiểm nhất. Nhiều người bệnh thấy đường huyết ổn định lại tự ý giảm liều hoặc ngưng thuốc, dẫn đến đường huyết tăng cao đột ngột và gây ra các biến chứng cấp tính. Ngược lại, việc tự ý tăng liều có thể gây hạ đường huyết nghiêm trọng.

• Chỉ tập trung vào thuốc mà bỏ qua thay đổi lối sống

Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần uống thuốc là đủ, không cần ăn kiêng hay tập thể dục. Điều này hoàn toàn sai lầm. Thuốc chỉ là công cụ hỗ trợ, còn lối sống lành mạnh mới là nền tảng cốt lõi giúp kiểm soát bệnh lâu dài.

• Không kiểm tra đường huyết thường xuyên

Việc đo đường huyết định kỳ giúp người bệnh và bác sĩ đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị và điều chỉnh kịp thời. Nhiều người chỉ đo đường huyết khi thấy có triệu chứng, điều này không phản ánh đúng tình trạng bệnh.

• Quá lo lắng hoặc bỏ bê bệnh

Một số người quá lo lắng, căng thẳng, dẫn đến stress, làm tăng đường huyết. Ngược lại, một số người lại chủ quan, bỏ bê việc điều trị, không tuân thủ các quy tắc. Cả hai thái cực này đều không tốt.

• Chỉ tin vào các bài thuốc dân gian không có cơ sở khoa học

Việc sử dụng các loại lá cây, thảo dược không rõ nguồn gốc hoặc chưa được khoa học chứng minh có thể gây hại cho gan, thận và làm gián đoạn quá trình điều trị.

Kết luận

Phác đồ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 là sự kết hợp đồng bộ giữa thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng khoa học, luyện tập thể dục và sử dụng thuốc theo chỉ định. Việc tuân thủ đúng phác đồ, tránh các sai lầm thường gặp và tái khám định kỳ sẽ giúp người bệnh kiểm soát đường huyết hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn hoặc người thân đang mắc tiểu đường tuýp 2, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa, đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài.