Người bệnh tiểu đường nên ăn quả gì để kiểm soát đường huyết tốt nhất?

Bệnh tiểu đường là một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất hiện nay. Chế độ ăn uống đóng vai trò quyết định trong việc kiểm soát đường huyết, phòng ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Trong đó, trái cây là nhóm thực phẩm giàu vitamin, chất xơ, chất chống oxy hóa… nhưng nhiều người bệnh lại lo ngại rằng ăn trái cây sẽ làm tăng đường huyết. Vậy người bệnh tiểu đường nên ăn quả gì để ổn định đường huyết lâu dài mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết.

Nguyên tắc chọn trái cây cho người tiểu đường

Nguyên tắc chọn trái cây cho người bệnh tiểu đường bao gồm những điểm sau:

• Chọn các loại trái cây tươi hoặc đông lạnh, tránh trái cây đã qua chế biến như siro đóng hộp hoặc nước ép trái cây vì chúng chứa nhiều carbohydrate và làm tăng đường huyết nhanh hơn.
• Ưu tiên chọn trái cây có chỉ số đường huyết (GI) thấp hoặc trung bình (dưới 55 trở xuống hoặc 56-69). Ví dụ như táo, lê, bưởi, dâu tây, cam, quýt, anh đào, mận, bơ.
• Kiểm soát khẩu phần ăn, mỗi khẩu phần trái cây nên chứa khoảng 15g carbohydrate, tránh ăn quá nhiều cùng lúc để hạn chế tăng đường huyết đột ngột.
• Nên ăn trái cây có nhiều chất xơ để giúp làm chậm tiêu hóa và hấp thu đường vào máu, giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn.
• Tránh ăn quá nhiều trái cây có chỉ số GI cao như sầu riêng, mít, nhãn, chuối chín, dưa hấu vì chúng làm tăng đường huyết nhanh.
• Chia nhỏ bữa ăn, ăn trái cây xen kẽ trong ngày thay vì ăn nhiều một lúc để duy trì lượng đường huyết ổn định.

Áp dụng những nguyên tắc này giúp người bệnh tiểu đường kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn đồng thời vẫn cung cấp đủ vitamin, khoáng chất từ trái cây cho cơ thể.

Nguyên tắc chọn trái cây cho người bệnh tiểu đường

Người bệnh tiểu đường nên ăn quả gì tốt cho đường huyết

Người bệnh tiểu đường vẫn có thể ăn nhiều loại trái cây thơm ngon nếu biết cách lựa chọn đúng. Dưới đây là những loại quả được khuyến khích nhờ tác dụng ổn định đường huyết, giàu dinh dưỡng và an toàn cho sức khỏe.

1. Bưởi

Bưởi là loại quả rất được khuyên dùng cho người tiểu đường nhờ chỉ số đường huyết thấp (khoảng 25-30) và chứa đến 91% là nước cùng hàm lượng chất xơ hòa tan cao. Trong bưởi có thành phần naringenin, một chất chống oxy hóa tự nhiên giúp tăng độ nhạy cảm của cơ thể với insulin, từ đó hỗ trợ kiểm soát đường huyết và giảm lượng glucose trong máu. 
Bưởi còn giúp giảm cân nhờ gây cảm giác no lâu, giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ đốt cháy mỡ thừa, rất hữu ích cho người bị tiểu đường kèm béo phì. Ngoài ra, bưởi giàu vitamin C và vitamin A, giúp tăng sức đề kháng và bảo vệ mạch máu, phòng ngừa biến chứng tim mạch do tiểu đường gây ra.

2. Cam, quýt

Cam và quýt là những loại quả họ cam quýt phổ biến, chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe chung. Với chỉ số đường huyết trung bình khoảng 40-44, cam và quýt cung cấp lượng đường tự nhiên ở mức vừa phải, không gây tăng đường huyết đột ngột khi ăn với lượng hợp lý. 
Chất xơ trong cam, quýt cũng giúp làm chậm hấp thụ đường vào máu, duy trì ổn định lượng đường huyết. Ăn cam, quýt thường xuyên còn hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm cảm giác thèm ăn đồ ngọt, rất tốt cho người tiểu đường.

Người bệnh tiểu đường nên ăn quả gì? Đó là quả cam

3. Dâu tây

Dâu tây nổi bật với hàm lượng chất chống oxy hóa cao như anthocyanins và vitamin C, cùng chỉ số đường huyết thấp khoảng 40, rất phù hợp cho người tiểu đường. Chất xơ trong dâu tây giúp làm chậm tiêu hóa và hấp thu đường, giảm biến động đường huyết sau bữa ăn. Các chất chống oxy hóa có trong dâu tây còn góp phần giảm viêm và stress oxy hóa, những yếu tố làm tăng nguy cơ biến chứng tiểu đường, đồng thời cải thiện chức năng insulin.

4. Bơ

Bơ là loại quả giàu chất béo không bão hòa đơn và chất xơ, rất ít carbohydrate và có chỉ số đường huyết cực thấp, khoảng 15. Do đó, bơ không làm tăng đường huyết và rất an toàn cho người tiểu đường. Bơ còn giúp giảm cholesterol xấu, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, điều quan trọng khi bệnh nhân tiểu đường thường mắc kèm các bệnh tim mạch. Chất béo lành mạnh trong bơ còn giúp tăng cảm giác no, hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả.

Quả bơ

5. Táo, lê, đào, mận

Nhóm quả này có chỉ số đường huyết thấp (táo và lê khoảng 38, đào 28, mận 24), giàu chất xơ và vitamin. Táo chứa pectin giúp làm chậm chuyển hóa carbohydrate, giảm nhu cầu insulin, hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Lê giàu nước và chất xơ hòa tan, giúp tăng độ nhạy insulin và cải thiện chức năng tiêu hóa. Đào và mận cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do đường huyết cao, phù hợp bổ sung đều đặn trong thực đơn người bệnh tiểu đường.

6. Mâm xôi, việt quất

Các loại quả mọng như mâm xôi, việt quất có hàm lượng chất xơ cao và chứa nhiều anthocyanins - hợp chất chống oxy hóa mạnh giúp giảm viêm, cải thiện chức năng insulin và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do đường huyết cao. Chỉ số đường huyết của nhóm quả này thấp, khi ăn giúp duy trì lượng đường huyết ổn định và tăng cường sức khỏe tim mạch cho bệnh nhân tiểu đường.

7. Cherry

Cherry (anh đào) có chỉ số đường huyết thấp khoảng 32, chứa ít carbohydrate và giàu anthocyanins giúp tăng sản xuất insulin và làm giảm lượng đường trong máu. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong cherry giúp bảo vệ mạch máu và giảm nguy cơ biến chứng tim mạch ở người tiểu đường. Cherry còn làm giảm viêm và giúp cải thiện chức năng trao đổi chất, là loại quả rất phù hợp để bổ sung trong chế độ ăn hàng ngày của người bệnh.

Quả cherry

Xem thêm: Bệnh tiểu đường uống nước gì tốt?

Người bệnh tiểu đường không nên ăn quả gì?

Người bệnh tiểu đường nên tránh hoặc hạn chế ăn các loại quả sau vì chúng có chỉ số đường huyết cao và chứa nhiều đường, dễ làm tăng đường huyết đột ngột, khó kiểm soát bệnh:

• Sầu riêng, mít: Đây là hai loại quả chứa lượng đường rất lớn, tương đương một bát cơm trắng hoặc một lon nước ngọt có gas. Ăn sầu riêng, mít có thể khiến đường huyết tăng cao nhanh chóng, không tốt cho người tiểu đường.
• Dứa chín: Dứa chín rất ngọt, chứa nhiều đường đơn. Mặc dù dứa giàu vitamin và có tác dụng chống viêm, người bệnh tiểu đường nên hạn chế ăn nhiều dứa chín và chỉ nên ăn dứa vừa chín đến, không quá ngọt.
• Xoài chín: Trong vỏ xoài xanh có chất giúp tăng hoạt động của insulin, nhưng khi xoài chín thì lượng đường cao hơn rất nhiều, có thể gây tăng đường huyết nhanh nên người bệnh nên hạn chế ăn xoài chín.
• Chuối chín kỹ: Chuối càng chín kỹ thì lượng đường càng cao, đặc biệt những quả chuối vỏ đã thâm đen có thể gây tăng đường huyết đột ngột, người bệnh nên tránh ăn chuối chín kỹ.
• Vải thiều, nhãn: Cả hai loại quả này chứa lượng đường rất cao và lại ít chất xơ, khiến đường huyết tăng nhanh. Người tiểu đường chỉ nên ăn rất ít và ăn cách xa bữa chính nếu yêu thích.
• Quả hồng: Hồng có chỉ số đường huyết cao, nhiều đường đơn, khi chín ăn dễ làm tăng đường huyết nhanh và không tốt cho người đang kiểm soát bệnh tiểu đường.
• Nho: Nho chứa lượng đường tương đối cao và chỉ số GI trung bình đến cao, ăn quá nhiều có thể làm tăng lượng đường trong máu.
• Dưa hấu: Là loại quả có chỉ số đường huyết cao, chứa nhiều đường đơn dễ làm tăng đường huyết nhanh.

Người tiểu đường nên ăn trái cây như thế nào cho đúng cách?

Không chỉ là vấn đề người bệnh tiểu đường nên ăn quả gì, mà cách ăn cũng quan trọng không kém để đảm bảo đường huyết luôn ổn định. Việc ăn đúng cách sẽ giúp tối đa hóa lợi ích từ chất xơ và vitamin, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực của đường tự nhiên.

• Kiểm soát khẩu phần: Ngay cả trái cây tốt cũng cần được ăn với lượng vừa phải. Khẩu phần khuyến nghị thường là một nắm tay nhỏ (khoảng 15g carbohydrate) mỗi lần ăn. Ví dụ: 1 quả táo nhỏ, nửa quả bưởi, hoặc 1 chén dâu tây/việt quất.
• Ăn cả quả, không ép nước: Tuyệt đối tránh nước ép trái cây đóng chai hoặc tự ép. Quá trình ép loại bỏ toàn bộ chất xơ, khiến đường được hấp thụ vào máu rất nhanh. Luôn ưu tiên ăn trái cây tươi và ăn cả vỏ (nếu có thể).
• Ăn cùng bữa ăn hoặc đồ ăn nhẹ giàu chất xơ/protein/chất béo lành mạnh: Việc kết hợp trái cây với một chút protein (như sữa chua không đường), chất béo lành mạnh (như quả bơ, hạt) hoặc một lượng chất xơ từ ngũ cốc nguyên hạt sẽ làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường.
• Thời điểm ăn: Không nên ăn trái cây lúc đói hoặc ngay sau bữa ăn chính quá no. Tốt nhất nên dùng trái cây như một món ăn nhẹ giữa các bữa ăn (snack) để cung cấp năng lượng và giữ ổn định đường huyết, tránh hiện tượng đường huyết tăng đột ngột sau bữa chính.

Người bệnh tiểu đường nên ăn trái cây đúng cách

Xem thêm: Cách điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả 

Kết luận

Như vậy, câu trả lời cho thắc mắc “người bệnh tiểu đường nên ăn quả gì” chính là những loại trái cây có chỉ số đường huyết thấp, trung bình, giàu chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa như bưởi, cam, dâu tây, bơ, táo, lê, mận, cherry, việt quất. Bên cạnh đó, người bệnh cần tránh các loại quả nhiều đường như sầu riêng, xoài chín, nhãn, vải… Việc ăn trái cây đúng cách, kết hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý và luyện tập thể chất thường xuyên sẽ giúp người tiểu đường kiểm soát đường huyết tốt hơn, hạn chế biến chứng và nâng cao sức khỏe lâu dài.